59
ابوالفتوح رازي

من تاريخ وفات او را نمى دانم، جز اين كه وى از استادهاى ابن شهر آشوب بود كه در سنه 588ق، وفات يافت. قبر ابوالفتوح در شهر رى در صحن امام زاده حمزه فرزند موسى بن جعفر در جوار حضرت عبدالعظيم حسنى عليهم السلاماست
ابوالفتوح رازى از شيخ ابو على طوسى و شيخ ابو الوفاء عبد الجبار رازى، از شيخ طوسى و از والد خود، از پدرش، از شيخ و سيد ـ رضوان اللّه عليهم ـ و غير هم، از استادهاى خود روايت نقل مى كند. ۱
ميرزا محمّد على مدرس در ريحانة الادب نوشته است:
ابوالفتوح حسين بن على بن محمّد بن احمد بن حسين بن احمد نيشابورى الاصل، رازى التوطن و الشهرة، خزاعى القبيلة، ابوالفتوح الكنية، از اعاظم علماى ثانى اماميه اواسط قرن ششم هجرت مى باشد . با زمخشرى و فضل بن حسن طبرسى (صاحب مجمع البيان) و نظاير ايشان معاصر، و عالمى است عامل، متكلم كامل، فقيه و اديب فاضل، واعظ مفسر مشهور ... جامع فضيلت و شرافت نسب، به قبيله بنى خزاعه منتسب، از اولاد عبد اللّه بن بديل بن ورقاد الخزاعى صحابى كه جلالتش آفتابى و تشيع بنى خزاعه و محبّت ايشان نسبت به خانواده عصمت از قدمى الايام معروف. و معاويه في مى گفت است كه محبت قبيله خزاعه با على به مرتبه اى است كه اگر زنانشان قادر مى بودند، با ما مى جنگيدند تا چه رسد به مردان ايشان ... پسر و خواهرزاده و پدر و جدّ پدر شيخ نيز از اكابر علما و مؤلفين شيعه و خانواده اش از بزرگ ترين خانواده هاى عرب هستند كه در ديار عجم توطن كرده اند. ۲

1.هدية الاحباب في ذكر المعروفين بالكنى والالقاب، ج ۱، ص ۲۴۰ ـ ۲۴۱.

2.ريحانة الأدب، ج ۷، ص ۲۲۶ ـ ۲۲۷ .


ابوالفتوح رازي
58

الفتوح الحسين بن على بن محمّد بن أحمد الخزاعى الرازى النيسابورى، الفاضل العالم، الفقيه المفسّر، اديب العارف، الكامل البيلغ المعروف بأبى الفتوح الرازى ... . ۱
شيخ عبّاس قمى، از شاگردان صاحب مستدرك نيز مى نويسد:
لقب او جمال الدين، نام و نسب او حسين بن على بن محمّد بن أحمد خزاعى بود . وى بزرگ، امام با سعادت و پيشواى مفسران، ترجمان كلام اللّه مجيد و صاحب روض الجنان در تفسير قرآن است، همان تفسيرى كه حاوى هر چيز است كه جان ها به آن اشتها دارند و چشم ها از آن لذت مى برند و شخص فقيه، مفسر، مورخ واعظ وغير هم از آن برخوردار مى شوند .
خداى اين مرد را رحمت كند كه از جليل ترين خاندان هاى علم به شمار مى رفت . حسب و نسبش ـ چنان كه در تفسير خود تصريح كرده ـ به نافع بن بديل بن ورقاء خزاعى منتهى مى شود .
جد وى ـ كه محمّد بن احمد باشد ـ جد جدش ـ كه احمد باشد ـ عموى پدرش عبد الرحمان ـ كه به مفيد ثانى مشهور بود ـ پسرش كه محمّد بن حسين بود ـ و پسر خواهرش ـ كه احمد بن محمّد بود ـ ، همگى از علما و فضلا محسوب مى شدند . اين مرد را خداى بيامرزد كه معدن و اصل و ريشه علم بوده، آرى:

شَرَف تَتابَعَ كابِر عَنْ كابِركَالرُّمحْ انْبُوبا عَلى انبُوبٍ
يعنى شرافتى كه پى در پى از بزرگى به بزرگى برسد، مثل نيزه اى است كه پيوند و بند [هاى آن به يك ديگر] متصل باشد .

1.خاتمة المستدرك، ج ۳، ص ۷۲ .

  • نام منبع :
    ابوالفتوح رازي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 161978
صفحه از 256
پرینت  ارسال به