61
ابوالفتوح رازي

خاندان ابوالفتوح رازى در شهر رى از خاندان هاى علم و دانش و فضيلت و تقوا بوده و همگى در اين شهر اقامت داشته اند. علماى اين خاندان، هر كدام از عصر خود از پيشوايان و مروجين و متعصبين مذهب حقّه جعفريه، مصدر خدمات علمى و فقهى بزرگ بوده اند ... همگى از داناترين و بصيرترين مردم به حديث و رجال درگير علوم بوده اند و در محضر درس بعضى از آنها بيش از سه هزار نفر حاضر مى شده اند. آنان مؤلفات متعددى در علوم دارند و غالبا به شغل و حرفه تدريس و وعظ و تذكير اشتغال داشته بودند .
ابوالفتوح را مى توان به عنوان يك فقيه و محدث، يك واعظ و مذكر، يك دانشمند شهير، يك مفسر، وبالاخره، استاد نثر پارسى درى و يكى از اعدام ادبيات زبان ملّى ايران نام برد . آثار علمى و ادبى او به زبان پارسى بايد مورد توجه ما و تحقيق قرار گيرد تا به مقام شامخ وى در اين زبان پى برد .
دريغا كه اين نابغه علم و ادب آن چنان كه شايسته و سزاوار بوده، در تاريخ معارف و ادب ايران معرفي نشده و حالات و جزئيات زندگانى وى تا به امروز مجهول مانده است و، جز يكى از معاصران و دو تن از شاگردان وى، كسى از اصحاب كتب رجال و تواريخ قديمه يادى از شيخ نكرده اند و آن سه نيز يكى عبد الجليل رازى قزوينى كه به طور ضمنى و در تصاعيف كتاب خويش موسوم به النقض به بعضى خصوصيات حيات ابوالفتوح اشاره نموده است . ديگرى شيخ منتجب الدين ابوالحسن على بن عبيد اللّه بن الحسن بن الحسين بن بابويه رازى (متوفاى بعد از 585 هجرى) و صاحب فهرست معروف است .
سوم رشيد الدين ابو جعفر محمّد بن على بن شهر آشوب مازندرانى، مشهور


ابوالفتوح رازي
60

مرحوم ملك الشعراى بهار نيز درباره وى گفته است:
هو الشيخ الامام جمال الدين ابوالفتوح الحسين بن علىّ بن محمّد بن احمد بن الحسين بن احمد الرازى از علماى تفسير و كلام و اعاظم فضلاى ناقل احاديث و از نويسندگان بزرگ فارسى قرن ششم هجرى است. شيخ ابوالفتوح مؤلفّاتى دارد و مهم تر از همه تفسير قرآن موسوم به روض الجنان و روح الجنان است به زبان فارسى كه در پنج مجلّد در تهران به طبع رسيده است . تاريخ ولادت و وفات شيخ ابوالفتوح معلوم نيست و آنچه محقّق است، تأليف اين كتاب در اواسط قران ششم هجرى صورت پذيرفت، يعنى قبل از 510 و بعد از 556 نبوده است .... ۱
ابوالفتوح خود در رى به وعظ و تذكير براى شيعيان اشتغال داشت. ۲
همچنين سعيد نفيس مى نويسد:
ابوالفتوح از دانشمندان بزرگ شيعه ساكن رى بوده ... نوزده اش در نيشابور و بيهق و رى سكونت داشتند، و خود در رى از واعظان معروف بود. ۳
دكتر عسگرى حقوقى اردبيلى مؤلف كتاب تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى درباره او عقيده دارد:
الشيخ جمال الدين ابوالفتوح الحسين بن على بن محمّد بن احمد بن الحسين بن احمد الخزاعى الرازى از مشاهير علماى شيعه در قرن ششم هجرى در شهر رى بوده، شهرت و ظهور عنوان علمى او در رى [بوده] و در تفسير و وعظ و تذكير تخصّص و تبحّر داشته و تا اندازه اى به تصرف و عرفان نيز متمايل بوده است ... .

1.سبك شناسى، ج ۲، ص ۳۹۱ .

2.تاريخ ادبيات در ايران، ج ۲، ص ۹۶۴.

3.تاريخ نظم و نثر در ايران، ص ۱۲۶ .

  • نام منبع :
    ابوالفتوح رازي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 160776
صفحه از 256
پرینت  ارسال به