فارسى خوان بوده است، چنان كه گاهى به مشرب عرفا و صوفيه كه آنان را «اهل معانى و اهل اشارت» مى خواند، نزديك مى شود و مباحثى مانند اخلاص، توكل، ذكر، صبر، فقر و صدق را به مذاق آنان طرح مى نمايد . بدين جهات، ابوالفتوح در شيوه كار خود معتدل است و در داورى هاى خود سنجيده .
سبك تفسير
درباره سبك نگارش اين تفسير از چند جهت مى توان سخن گفت؛ امّا چون بناى كار ما در اين جا بر اختصار و اجمال است؛ تنها به برخى نكات ادبى آن مى پردازيم . لازم است نخست نظر شادروان ملك الشعراى بهار را درباره اين كتاب بياوريم و سپس به ذكر شواهد و نكات ديگر بپردازيم:
اين كتاب را نيز بايد در عداد كتب علمى اين دوره كه از نثر قديم تقليد مى شده است، قرار داد؛ زيرا در صرف و نحو و لغات و طرز جمله بندى كاملاً به كتب قرن پنجم شباهت دارد؛ و غالب سليقه هاى آن عصر در اين كتاب ديده مى شود . از آوردن فعل هاى شرطى و ترديدى و مطيعى و استمرارى با ياى مجهول و استعمال متكلّم مع الغير در فعل هاى ترديدى يا شرطى مزبور به صيغه خاصى كه فقط در قرن چهارم يا در قرن پنجم به تقليد قديم، معمول بوده است؛ مانند «كردمانى» و «ديدمانى» و «مُردمانى» و غيره كه در «بلعمى» و كتب متصوّفه و اسكندرنامه ديديم و نيز مانند اسكندرنامه پيشاوند «ها» بر سر افعال مى آورد؛ چون «ها گيرم» و «ها گرفت» و غيره و اين يادگار لهجه محلى رازى است كه در پهلوى شمالى و ولايات اطراف «رى» و «شهميرزاد» و «سنگسر» معمول بوده و هست . ديگر استعمال فعل هاى مكرّر و عدم حذف افعال به قرينه، جز به ندرت و ساير مختصّات قديم كه از تجديد ذكر آنها خوددارى مى شود .
تنها شيوه اى كه ويژه آن كتاب است، مفرد آوردن جمع مخاطب است كه در
