احاديث خيالي يا شواهد خيالي - صفحه 143

طبرى «حِذر» را به سلاح و «ثبات» را به جماعت متفرق و دسته دسته تفسير مى كند. ۱ شيخ طوسى مى نويسد:
در معناى «حذر» دو قول است. احدهما: قال ابوجعفر وغيره خذوا سلاحكم. ۲
و در تفسير «ثبات» مى نويسد:
قال ابن عباس ومجاهد والضحاك وقتادة والسدّى: ان معناه انفروا... وقال ابوجعفر: الثبات السرايا وبالجميع العسكر.
مؤلف حديثهاى خيالى فقط به مسأله «حذر» پرداخته است و از آنجا كه مختار طبرى را با قول ابوجعفر يكى دانسته ، حكم نموده است كه مراد از ابوجعفر همان ابوجعفر طبرى است. و البته در مسأله تفسير «ثبات» هم با كمى تسامح مى توان گفت كه مختار طبرى مشابه قول ابوجعفر است. دليل مؤلف اين است كه هرگاه ابوجعفر مطلق بيايد مراد از آن در نزد اهل تفسير همان ابوجعفر طبرى است و ما پيش از اين نادرستى اين ادعا را به اثبات رسانديم. و در اينجا نيز قرينه اى ذكر مى كنيم. در آيه 72 سوره نساء ، يعنى آيه بعدى آمده: «وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ». شيخ طوسى مى نويسد:
قال ابوجعفر عليه السلام: من يتمنى التأخر عن جماعة المسلمين لايكون إلاّ كافر. ۳
اگر به تفسير الطبرى در ذيل همين آيه 72 در ج 5 ص 228 مراجعه شود ملاحظه مى شود كه طبرى نه خودش و به نقل از ديگران، اشاره اى هم به قول مذكور نمى كند.
مورد شانزدهم: سوره اعراف آيه 167: «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبْعَثَنَّ عَلَيْهِمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيامَةِ مَن يَسُومُهُمْ سُوءَ الْعَذَاب» .
طبرى مى نويسد:
ابن عباس و قتادة و سعيد بن جبير و سدّى گفته اند كه كسانى كه خدا بر ضد يهود برمى انگيزاند پيامبر و امت اوست كه يهود را مغلوب مى كنند و از آنان جزيه مى گيرند.
شيخ طوسى مى نويسد:
قال ابوجعفر عليه السلام وابن عباس وقتادة وسعيد بن جبير والحسن أراد به امة محمد صلى الله عليه و آله يأخذون منهم الجزية.
مؤلف حديثهاى خيالى مى نويسد:
لحن طبرى طورى است كه مى فهماند آنچه او از مفسران ياد شده آورده است قول خود او نيز هست. از اين رو شيخ طوسى با اقتباس از تفسير الطبرى قول اب جعفر را هم در كنار ساير مفسران آورده است.

1.تفسير الطبرى، ج ۵ ، ص ۲۲۶ .

2.التبيان، ج ۳ ، ص ۲۲۶.

3.التبيان ، ج ۳ ، ص ۲۵۲.

صفحه از 147