در جلد اوّل بحارالأنوار ^۱ ، كتاب عقل و علم، بابى با عنوان «ما يمكن أن يستنبط من ال آيات و الاخبار من متفرقات اصول الفقه» وجود دارد و در آن، حدود هشتاد آيه و شصت روايت نقل شده است. ^۲
علاّ مه مجلسى نوشته است كه بسيارى از احاديث اين باب در كتاب عدل خواهد آمد و نيز بسيارى از رواياتى را كه مناسب اين باب است، در جاهاى ديگر بحارالأنوار نقل كرده ايم. آن گاه وعده داده است كه همه اين روايات را با آنچه در شرح و توضيح آنها ميسّر شود، در جلد آخر (ج 25) بياورد، كه موفق به انجام اين وعده نشده است.
پس از علامه مجلسى(ره) صاحب كتاب وسائل الشيعة، كتاب گرانقدر الفصول المهمّة فى أصول الأئمة را تأليف كرده است. ^۳ اين كتاب شامل مقدمه و چند بخش است.
بخش اوّل. الكليات المتعلّقة بأصول الدين و ما يناسبها؛ اين بخش داراى يكصد و بيست باب و شامل 633 حديث است.
بخش دوم. الكليات المتعلّقة بأصول الفقه و ما يناسبها؛ اين بخش داراى 86 باب و شامل 1106 روايت است.
بخش سوم. الكليّات المتعلّقة بفروع الفقه؛ اين بخش، از طهارت تا ديات را شامل شده و حاوى 2472 حديث است.
بخش چهارم. الكليات المتعلّقة بالطّب و ما يناسبها؛ اين بخش داراى 41 باب و شامل 2905 روايت است.
بخش پنجم. نوادر الكليات؛ اين بخش نيز شامل 138 باب و 3194 حديث است. ^۴
همان طور كه ملاحظه مى كنيد، بخش دوم اين كتاب، مانند آنچه علامه مجلسى در بحارالأنوار آورده، مربوط به اصول فقه است؛ اما با تفاوت چشمگير در عدد روايات (بحارالأنوار شصت روايت و الفصول المهمة هزاروصد روايت). البته علامه مجلسى تذكر داده بود كه همه روايات را نقل نكرده است.
لازم به يادآورى است كه مرحوم شيخ حرّ عاملى در آغاز كتاب الفصول المهمة، باب اوّل را با اين عنوان شروع كرده است: «نبذة من الكليات القرآنية الّتى تتعلق بالأصول والفروع و غيرها» و