اُصول آل الرسول (قواعد اصول فقه در احاديث كتاب«فروع الكافي» - صفحه 16

37. شرح مشيخه فقيه؛
38. الدعوات الموظفات؛
39. ديوان شعر؛
40. الاجازات؛
نام كتاب هاى اخير از كتاب ضياء الأبصار آية اللّه ابن الرضا نقل شده است. نويسنده، كتاب هاى ياد شده را نيز از تأليفات سيد محمدهاشم مذكور دانسته است.
41. اصول آل الرسول.
مهم ترين اثر اين فقيه ارجمند ـ كه ظاهراً حدود پنجاه سال در دست تأليف، تنظيم و تكميل بوده و متأسفانه نسخه اى از آن سراغ نداريم ـ همين كتاب اصول آل الرسول است.
مناسب است برخى از عبارات را درباره اين كتاب نقل كنيم.
علامه تهرانى در نقباء البشر مى نويسد:
له تصانيف، فمنها اصول آل الرسول الذى لم يكن مثله.
و نيز در الذريعة مى فرمايد:
اصول آل الرسول(ص) در استخراج ابواب اصول فقه از روايات اهل بيت(ع)، تأليف شيخ مشايخ ما سيد ميرزا هاشم بن سيد ميرزا زين العابدين موسوى خوانسارى(م 1318ق). در اين كتاب، احاديث وارده از اهل بيت(ع) را كه شامل قواعد اصول فقه بوده، گردآورى كرده و به ترتيب مباحث اصول فقه مرتب ساخته است. در اجازه اى كه براى شيخ ما مرحوم شيخ الشريعة اصفهانى نگاشته مى نويسد:
در اين كتاب بيش از چهار هزار روايت مربوط به اصول فقه را گردآورى كرده و وجه دلالت هر كدام را بر مقصود بيان كرده ام. ۱
مؤلف در كتاب مبانى الاصول خود مى نويسد:
جمعت قريباً من خمسة آلاف حديث من الأحاديث التى يتفرع عليها الفروع... و سميّتها بـأصول آل الرسول....
مرحوم مير سيد احمد روضاتى در مقدمه كتاب ميزان الأنساب مى نويسد:
اين كتاب را به نظر استاد خود شيخ انصارى رسانيده ۲ و شيخ آن را ستوده و بر اتمام آن تحريص كرده و گفته است: من به اين كتاب نياز دارم. ۳

1.الذريعة، ج ۲، ص ۱۷۷.

2.ايشان در زمان وفات شيخ انصارى ۴۵ ساله بوده است.

3.ر. ك: مقدمه ميزان الانساب، ص ۲۲.

صفحه از 27