مختلف، گفته و باز گفته شده و سير منطقى ندارد. پس از آن، مقدمه مترجم (آقا جمال خوانسارى) آمده است كه در آن، به اختصار، هدف خود را از ترجمه، «استفاده عام از اين اثر در خور» ذكر كرده و گفته است كه در موارد لزوم، به ترجمه اكتفا نكرده، بلكه به شرح و تقرير (ايضاح و افصاح مراد) دست يازيده است.
سپس متن «غررالحكم» و شرح آن آورده مى شود كه تا پايان جلد ششم ادامه مى يابد و 11050 سخن كوتاه را در بر مى گيرد.
جلد هفتم اين مجموعه، شامل فهرست موضوعى كتاب است و در آن، مباحث به صورت موضوعى طبقه بندى شده است. پاره اى از عناوين اين جلد از اين قرارند: ايمان، مؤمن، بلا، بطر، بلاغت، وطن، ذلّت، تحقيق، سوء خلق، خلقت، مجالست، جوار، احتكار، صديق، صمت، صوم، صبر، قضا، تهمت، هيبت، يتيم و يقين.
شيوه شرح آقا جمال به اين صورت است كه نخست متن سخن امام را مى آورد و در صورتى كه مفردات اين حديث نياز به توضيحى داشته باشد، آن را بيان مى كند. آنگاه ترجمه تحت الفظى و درست آن، در چارچوب ساختار زبان مبدأ آورده مى شود و سپس ترجمه آزادتر يا شرح آن نقل مى شود و اگر لازم باشد، اندكى به تفصيل مى گرايد.
ترجمه و شرحها يكسان نيستند؛ گاه بسيار موجز و گاه مفصّل اند. براى مثال در شرح كلمه 82 «الصمت وقار، الهذر عار» (ج1،ص31) تنها مى نويسد: «خاموشى، تمكين و وقار است و هرزه سرايى، عيب و عار». امّا در شرح كلمه 77 «الفقد أحزان» (ج1، ص28) نزديك به يك صفحه توضيح مى دهد و اختلاف نسخ را در باب «الفقد» يا «الفقر»، نقل مى كند.
گاهى نيز، احتمالات معنايى گوناگون را در باب يك سخن بيان مى كند. براى مثال، در شرح كلمه 123 «الفاجر مجاهر» (ج1، ص40) چنين مى نويسد:
گناهكار، آشكارا كننده است؛ يعنى هر گناهكارى چنين است و گناه را پنهان نتوان كرد؛ زيرا كه هرچه كرده شود، بر خدا آشكار است و هرگاه بر خدا آشكار باشد و كسى از او حيا نكند، پس از پنهان كردن از خلق، چه سود. بلكه اين