1 / 6

راسخان در علم

۳۹۵.امام على عليه السلام :كجايند كسانى كه گمان كرده اند راسخان در علم آنهايند نه ما. آنان دروغ مى گويند و به حقّ ما تجاوز مى كنند. خداوند، ما را بالا برده و آنها را پست كرده است و به ما بخشيده و آنها را محروم ساخته است و ما را داخل كرده و آنها را بيرون برده است. در پرتو وجود ماست كه هدايت ارمغان مى شود و پرده از نابينايى برگرفته مى شود.

۳۹۶.امام على عليه السلام :خداوند فرمانبرى از واليان امر خود را كه به دين او مى پردازند واجب ساخته است، چنان كه فرمانبرى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را بر آنها واجب كرده است. خداوند مى فرمايد: «از خدا و رسول و اولوالامرتان فرمان بريد» . خداوند سپس جايگاه واليان امرش را كه به تأويل كتابش علم و آگاهى دارند روشن كرده مى فرمايد: «و اگر آن را به پيامبر صلى الله عليه و آله و پيشوايان ارجاع مى كردند از حقيقت امر آگاه مى شدند» .
همه مردم جز ايشان از شناخت كتاب او ناتوانند، زيرا آنان راسخان در علم هستند و در تأويل قرآن (از خطا) ايمن قرار داده شده اند. خداوند مى فرمايد: «و تأويل آن را هيچ كس نمى داند مگر خدا و راسخان در علم».

۳۹۷.بريد بن معاويه:از امام باقر عليه السلام مفهوم اين فرموده الهى «و تأويل آن را هيچ كس نمى داند مگر خدا و راسخان در دانش» را جويا شدم. حضرت عليه السلامفرمود: يعنى (نمى داند) تأويل همه قرآن را مگر خدا و راسخان در دانش. پس رسول خدا بالاترين راسخان است كه خداوند متعال هر تنزيل و تأويلى را كه بر او نازل كرده بديشان آموخته است و خداوند چيزى بر او نازل نفرموده كه تأويل آن را بديشان نياموخته باشد و جانشينان پس از ايشان همه آن را مى دانند. آنهايى كه نمى دانند گفتند: اينك كه تأويل آن را نمى دانيم چه بگوييم؟ خداوند به آنها پاسخ داد: «راسخان در علم مى گويند كه ما به آن ايمان آورديم، همه آن از جانب پروردگار ماست» . قرآن، خاصّى دارد و عامىّ وناسخ و منسوخى و محكم و متشابهى و راسخان در دانش، آن را مى دانند.

اهل بيت (ع) در قرآن و حديث ج1

270

1 / 52

الرّاسِخونَ فِي العِلمِ

۳۹۵.الإمام عليّ عليه السلام :أينَ الَّذينَ زَعَموا أنَّهُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ دونَنا ، كَذِبًا وبَغيًا عَلَينا أن رَفَعَنَا اللّهُ ووَضَعَهُم ، وأعطانا وحَرَمَهُم ، وأدخَلَنا وأَخرَجَهُم ؟! بِنا يُستَعطَى الهُدى ، ويُستَجلَى العَمى ^۱ .

۳۹۶.عنه عليه السلام :فُرِضَ عَلَى الاُمَّةِ طاعَةُ وُلاةِ أمرِهِ القُوّامِ بِدينِهِ ، كَما فُرِضَ عَلَيهِم طاعَةُ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ : «أطيعُوا اللّهَ وأطيعُوا الرَّسولَ واُولِي الأَمرِ مِنكُم » . ^۲ ثُمَّ بَيَّنَ مَحَلَّ وُلاةِ أمرِهِ مِن أهلِ العِلمِ بِتَأويلِ كِتابِهِ فَقالَ عَزَّوجَلَّ : «ولَو رَدّوهُ إلَى الرَّسولِ وإلى اُولِي الأَمرِ مِنهُم لَعَلِمَهُ الَّذينَ يَستَنبِطونَهُ مِنهُم^۳» . وعَجَزَ كُلُّ أحَدٍ مِنَ النّاسِ عَن مَعرِفَةِ تَأويلِ كِتابِهِ غَيرَهُم ، لِأَنَّهُم هُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ ، المَأمونونَ عَلى تَأويلِ التَّنزيلِ ، قالَ اللّهُ تَعالى : «وما يَعلَمُ تَأويلَهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ^۴»^۵ .

۳۹۷.بُرَيدُ بنُ مُعاوِيَةَ :قُلتُ لِأَبي جَعفَرٍ عليه السلامقَولُ اللّهِ : «وما يَعلَمُ تَأويلَهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ» قالَ : يَعني [لا يَعلَمُ ]تَأويلَ القُرآنِ كُلَّهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ ، فَرَسولُ اللّهِ أفضَلُ الرّاسِخينَ ، قَد عَلَّمَهُ اللّهُ جَميعَ ما أنزَلَ عَلَيهِ مِنَ التَّنزيلِ والتَّأويلِ ، وما كانَ اللّهُ مُنزِلاً عَلَيهِ شَيئًا لَم يُعَلِّمهُ تَأويلَهُ ، وأوصِياؤُهُ مِن بَعدِهِ يَعلَمونَهُ كُلَّهُ ، فَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ : ما نَقولُ إذا لَم نَعلَم تَأويلَهُ ؟ فَأَجابَهُمُ اللّهُ : «يَقولونَ آمَنّا بِهِ كُلٌّ مِن عِندِ رَبِّنا» . والقُرآنُ لَهُ خاصٌّ وعامٌّ ، وناسِخٌ ومَنسوخٌ ، ومُحكَمٌ ومُتَشابِهٌ ، فَالرّاسِخونَ فِي العِلمِ يَعلَمونَهُ ^۶ .

1.نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۴ ، المناقب لابن شهرآشوب : ۱ / ۲۸۵ ، غررالحكم : ۲۸۲۶ وفيهما «العَمى لا بهم» .

2.النساء : ۵۹ .

3.النساء : ۸۳ .

4.آل عمران : ۷ .

5.البحار : ۶۹ / ۷۹ / ۲۹ نقلاً عن تفسير النعمانيّ .

6.تفسير العيّاشيّ : ۱ / ۱۶۴ / ۶ ، وراجع الكافي : ۱ / ۲۱۳ / ۲ ، تأويل الآيات الظاهرة : ۱۰۷ ، بصائر الدرجات : ۲۰۴ / ۸ ، و : ۲۰۳ / ۴ ، تفسير القمّيّ : ۱ / ۹۶ ، مجمع البيان : ۲ / ۷۰۱ .

نام منبع :

اهل بيت (ع) در قرآن و حديث ج1

پدیدآورنده :

محمد محمدی ری شهری (پديدآورنده)

سایر پدیدآورندگان :

موسوي، سيد رسول؛ شيخي، حميدرضا؛ آژير، حميد رضا

تعداد جلد :

2

ناشر :

سازمان چاپ و نشر دارالحدیث

محل نشر :

قم

تاریخ انتشار :

1383

نوبت چاپ :

سوّم

مضمون و سياق آيه كريمه تطهير نيز مؤيّد احاديثى است كه در شأن نزول آن وارد شده و يا «اهل بيت» را به جمع خاصّى از نزديكان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله تفسير كرده اند.
سيره عملى پيامبر خدا در تفسير آيه تطهير، از هنگامى كه براى دفع احتمال ورود همسرانش تحت عنوان «اهل بيت»، مانع از ملحق شدن همسر بزرگوارش، امّ سلمه به اصحاب كسا شد، تا هنگام مرگ به گونه اى بود كه در زمان حيات آن حضرت، هيچ گونه اختلافى در مفهوم و مصداق اهل بيت وجود نداشت و جز گروه خاصّى از نزديكان ايشان كه شايستگى هدايت و رهبرى امّت اسلامى را داشتند، كسى مدّعى اين عنوان نبود. با درنگ در آن چه بدان اشاره شد و تفصيل آن، كه در متن اين كتاب خواهد آمد، روشن مى گردد كه شكّ و ترديد در مفهوم و مصداق «اهل بيت» در آيه تطهير، فاقد هر گونه ارزش علمى است. براساس اين آيه كريمه، خداوند متعال از روى حكمت خود، اراده فرموده است گروه مشخّصى از نزديكان پيامبرش از انواع پليديهاى اعتقادى، اخلاقى وعملى مصونيت داشته باشند و از آن جا كه اراده ازلى حقّ تعالى از مراد جدا نيست، آشكارا مى توانيم نتيجه بگيريم كه اهل بيت پيامبر اسلام، همچون شخص آن حضرت، از انواع پليديها پاكند.

نتیجه جستجو برای « »