نقدمتن(2)(حجيت واعتبار،ضوابط وقواعد) - صفحه 12

قابل طرح را در ضمن سه مسأله بايد ارائه كرد:

1. دسته بندى روايات عرض حديث بر قرآن،

2. بررسى مفاد اين روايات،
3. نمونه هايى از عرض حديث بر قرآن.
1. دسته بندى روايات عرض حديث بر قرآن
آيه اللّه خويى ۱ و شهيد سيد محمدباقر صدر ۲ روايات عرض را دو قسم مى كنند: دسته اى كه در مقام تمييز حجت از لا حجت است؛ مانند روايتهايى كه با اين تعابير صادر شده است: هرچه با قرآن مخالف است، زخرف و باطل است و ما آن را نگفته ايم. دسته ديگر روايت هايى است كه در مقام ترجيح يك روايت متعارض بر روايت ديگر وارد شده است؛ مانند مقبوله عمر بن حنظله و مرفوعه ابو خديجه.
از سوى ديگر، آخوند خراسانى روايت هاى عرض بر قرآن را فقط يك گروه تلقى كرده كه در مقام تمييز و تشخيص حجت از لا حجت وارد شده است. وى معتقد است اگر برخى از اين اخبار ظهور در ترجيح دارد بايد آن را بر خلاف ظاهرش معنا كرد. ۳
در اين ميان، شهيد صدر ـ كه روايت ها را بر دو دسته اخبار طرح و اخبار ترجيح تقسيم كردـ روايات دسته نخست را نيز به سه گروه تقسيم مى كند:
1. آنها كه بر انكار و تحاشى از صدور حديث مخالف قرآن دلالت دارد؛
2. آنها كه عمل به روايت را منوط به وجود شاهدى از قرآن مى كند؛
3. آنها كه از مخالف قرآن كريم نفى حجيت مى كند. ۴
آيا مى توان اين دسته بندى ها را پذيرفت و برايش جايگاهى قايل شد يا خير، پرسشى

1.مصباح الأصول، ج ۳، ص ۴۰۷.

2.تعارض الادلة الشرعية، ص ۳۱۵ و ص ۳۴۹.

3.كفاية الأصول، ص ۴۴۴ ـ ۴۴۵.

4.تعارض الأدلة الشرعية، ص ۳۱۵ و ص ۳۱۸ و ص ۳۲۴.

صفحه از 25