گزارشی از سير مباحث درايه در اماميه تا سده دهم هجری - صفحه 138

درايه، دانشى است كه به وسيله آن، حقيقتِ روايت و شروط و انواع و احكام آن، و همچنين وضعيت راويان و شروط آنان و اقسام مرويات و آنچه متعلّق بدانهاست، دانسته مى شود.
حقيقت روايت، عبارت از نقل سنّت و مانند آن با اسناد به مروىّ?نه است. شروط روايت، همان تحمّل روايت از جانب راوى از طُرقى مانند سماع، عرض و اجازه است و مراد از احكام روايت، قبول و ردّ آن است. ۱
براى آشنايى با موضوع علم درايه و مسائل آن يادآور مى شود كه در كتاب الرعاية فى علم الدرايه ى شهيد ثانى، مباحث زير آمده است:
تعريف علم درايه، موضوع، غايت و مسائل آن، مقدّمه اى در بيان اصول (كلّيات) دانش درايه و اصطلاحات آن، اقسام خبر واحد (مانند: غريب، غريز و مستفيض)، اقسام حديث (صحيح، حَسَن، موثّق و ضعيف)، ديگر مصطلحات عالمان حديث (مانند: مسند، متّصل، مرفوع، شاذ، ناسخ و منسوخ)، اصطلاحات خاصّ حديث ضعيف (مانند: موقوف، مقطوع، مُرسَل، مُدلَّس و موضوع)، روايت چه كسانى پذيرفته و روايت چه كسانى ناپذيرفته است (در اين بخش، شروط پذيرش خبر مانند: اسلام، بلوغ، عاقل بودن و عدالت راوى بررسى شده است)، طُرُق تحمّل و نقل حديث (مانند: سماع، قرائت بر شيخ، اجازه، مناوله و اعلام)، چگونگى روايت حديث (شامل مباحثى مانند: حكم نقل به معنا و حكم تقطيع حديث)، اسما و طبقات رجال، اقسام حديث به اعتبار راوى و مروئ عنه (مانند: روايت اَقران، مدبّج، متّفق و مختلف).

جستجو در احاديث

بى گمان، بسيار به جاست كه ريشه هاى مباحث درايه را در احاديث امامان شيعه(ع) جستجو كنيم؛ چرا كه ائمّه هدى(ع) در كنار تبيين معارف و احكام دينى، همواره بر

1.همان جا.

صفحه از 163