رواست؟»، فرمود:
هرگاه دانستى كه كتاب از آنِ اوست، از او روايت كن.^۱
نيز امام صادق(ع) به نقل از امير مؤمنان بر اِسناد حديث، تأكيد كرده است:
وإذا حدّثتم بحديث فأسندوه إلى الذي حدّثكم، فإن كان حقّاً فلكم وإن كان كذباً فعليه.^۲هرگاه حديثى نقل كرديد، آن را به فردى كه بر شما حديث كرده، اسناد كنيد. در اين صورت، اگر حديث راست باشد، به سود شماست و اگر دروغ باشد، به عهده راوى آن است.
در حديثى از امير مؤمنان، ضمن بيان اسباب اختلاف در احاديث موجود نبوى از وجود گونه هاى مختلف در احاديث (مانند: ناسخ و منسوخ، خاصّ و عام، محكم و متشابه، و محفوظ و موهوم) سخن رفته است. ^۳

نخستين تلاش ها

از شكل گيرى دانش درايه تا عصر شيخ مفيد

از روايات كه بگذريم، رگه هاى علم درايه را بايد در آثار كلامى، اصولى و حديثى عالمان سده هاى نخستين هجرى جستجو كرد. در حقيقت، عالمان سده هاى چهارم و پنجم هجرى در كتاب هاى كلامى ملزم بودند كه موضع خود را درباره معيارها و شرايط پذيرش گونه هاى مختلف خبر و روايت، تبيين كنند و در آثار مربوط به اصول فقه، طبعاً حديث، به عنوان دومين منبع دستيابى به احكام فقهى درخور بررسى بود. در متون حديثى نيز بنا به ضرورت، برخى اصطلاحات درايه به كار مى رفت.