2. مرسل و متّصل ؛
3. مسند و منقطع ؛
4. عامّ و خاص ؛
5. ناسخ و منسوخ ؛
6. مجمل و مفسَّر ؛
7. مطلق و مقيّد.
از نظر شيخ، مسند، حديثى است كه مرفوع به رسول خدا باشد و منقطع، حديث موقوف به صحابى است. ۱
سده ششم
در قرن ششم، تلاش هاى قطب الدين راوندى (م 573 ق) در باب مباحث مربوط به مصطلح الحديث، بسيار شايان توجّه است. وى داراى رساله اى است با عنوان رسالة فى أحوال الأخبار كه اصل آن در دسترس نبود و تلخيصى از آن باقى مانده و منتشر شده است. ۲
مرحوم محقّق طباطبايى، ظاهراً با عنايت به عنوان و محتواى رساله، راوندى را اوّلين نويسنده در علم درايه دانسته است. ۳ نيز پژوهشگر حديث آقاى صدرايى خويى، در بخش درايه كتاب فهرستگان نسخ خطّى به معرّفى اين كتاب و اثر ديگرى از راوندى پرداخته است؛ ولى استاد جلالى بر آن است كه موضوع كتاب، حجج شرعى است كه بخشى از مباحث دانش اصول فقه است. ۴
به هر روى، به نظر مى رسد كه كتاب راوندى ـ چه آن را نخستين نگارش در دانش
1.المبسوط، تحقيق: محمّدباقر بهبودى، ج ۸، ص ۱۰۰.
2.مختصر رساله يك بار در مجله علوم الحديث عربى شماره اوّل، و بار ديگر در دفتر پنجم ميراث حديث شيعه، با تحقيق سيّد محمّدحسين جلالى منتشر شده است.
3.تراثنا، ش ۳۸، ص ۲۷۳: «نهج البلاغه عبر القرون»، سيّد طباطبايى.
4.ميراث حديث شيعه، دفتر پنجم، ص ۲۵۳: «مقدمه تحقيق رسالة في احوال الأخبار».