انديه گروهى از اماميه در اين دوره آشنا شويم.
شيخ صدوق در بخشى از كتاب كمال الدين، به نقل روايت بلندى از ائمّه پرداخته و ذيل نام هر يك از آنان، رواياتى را كه به نحوى دلالت بر مهدويت دارند، نقل كرده است. در ذيل نام امام صادق(ع) و آنچه كه آن حضرت در اين باب گفته است، روايتى طولانى نقل شده كه به احتمال زياد بايد از كتاب الحجة في إبطاء القائم رهنى باشد. رجال سلسله سند اين حديث به روايت شيخ صدوق، چنين است:
محمّد بن على بن حاتم نوفلى، معروف به كرمانى، از ابوالعباس احمد بن عيسى بغدادى، از احمد بن طاهر قمى، از محمّد بن بحر. ۱
شيخ طوسى، همين خبر را از گروهى از اساتيد خود (أخبرنى جماعة) از ابوالمفضّل محمّد بن عبداللّه شيبانى، ۲ از ابوالحسين محمّد بن بحر رهنى آورده است. ۳
وجود سلسله سندهاى مختلف در نقل اين خبر، دلالت دارد كه كتاب حاوى اين خبر، متن متداولى بوده است. بجز تفاوت سلسله سند، نقل صدوق و شيخ طوسى تفاوتى با يكديگر ندارند. نكات مهم در اين حديث، چنين است:
گروهى از شيعيان از جمله سدير صيرفى، مفضّل بن عمر، ابوبصير ۴ و ابان
1.كمال الدين و تمام النعمة، محمّد بن على الصدوق، ج ۲، ص ۳۵۲.
2.شيخ طوسى در الأمالى خود، روايات فراوانى از امالى شيبانى نقل كرده است. (ر. ك: الأمالى، الصدوق، ص ۳۱۴، ۴۴۵ ـ ۶۴۳. در مورد شيبانى همچنين، ر. ك: رجال النجاشى، ص ۱۳۲، ۲۵۴، ۳۸۱ ؛ الفهرست، الطوسى، ص ۸، ۹، ۱۶، ۲۰ و ۲۲.
3.كتاب الغيبة، الطوسى، ص ۱۶۷.
4.بايد توجّه كرد كه از شاگردان امام صادق(ع)، دو تن نام ابوبصير داشته اند. (ر. ك: دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ذيل «ابو بصير» (نوشته احمد پاكتچى).
