علوى. ۱ اين اثر ابن قبّه با حذف خطبه و ديباچه كتاب، به طور كامل، توسط شيخ صدوق نقل شده است. ۲ از كتاب الاشهاد، جز نقل قول هايى كه در ضمن رساله ابن قبّه آمده، اطّلاع ديگرى در دست نداريم. مراد از ابو زيد علوى نيز ظاهراً ابو زيد عيسى بن محمّد بن احمد (م 326ق) است. ۳
4. النقض على أبي الحسن على بن احمد بن بشار، كه رساله اى در نقد ادّعاى ابوالحسن و دفاع وى از جعفر كذّاب و ادّعاى امامت وى است. شيخ صدوق، اين كتاب را با حذف خطبه ها و ديباچه ها، در كمال الدين نقل كرده است.
شروع عصر غيبت صغرا و طولانى شدن آن بعد از سال 329ق، دشوارى هاى فراوانى براى اماميه به وجود آورد. غير از انتقادهاى معتزله، زيديه بيش از ديگران بر انتقاد از اماميه پاى مى فشردند. ۴ مشكل با گرويدن برخى از اماميه به زيديه، صورت حادترى يافت. شيخ طوسى (م 460ق) در اشاره به اين مطلب مى نويسد:
1.معالم العلماء، ص ۹۵ ـ ۹۶ ؛ در رجال النجاشى (ص ۳۷۵) از اين كتاب تنها با عنوان كتاب الردّ على الزيديه ياد شده است.
2.كمال الدين و تمام النعمة، ص ۱۲۴ ـ ۱۵۷ ؛ مكتب در فرآيند تكامل، ص ۲۰۶ ـ ۲۳۶. ابن قبّه كتاب نقض الأشهاد را بعد از مرگ جعفر كذّاب نوشته است (ر. ك: كمال الدين و تمام النعمة، ج۱، ص ۱۳۶). در مورد تاريخ فوت جعفر، دو قول وجود دارد. مؤلّف المجدى سال ۲۷۱ (ص ۱۳۵) و سيّد احمد حسام الدين از نوادگان جعفر، سال تولّد ۲۳۵ يا ۲۳۶ را سال تولّد جعفر دانسته اند كه با توجّه به تصريح مؤلّف المجدى به سنّ وفات جعفر در ۴۵ سالگى، سال ۲۸۱ به دست مى آيد. (ر. ك: مكتب در فرآيند تكامل، ص ۱۱۸ ـ ۱۱۹، پانوشت ۱۷۴).
3.در مورد اين شخص و اهمّيت كتاب وى يعنى الاشهاد، ر. ك: مجله معارف، دوره هفدهم، شماره اوّل، فروردين ـ تير، ۱۳۷۹، ص ۱۲۵ ـ ۱۲۶، «ابو زيد علوى و كتاب او در ردّ اماميه»، حسن انصارى قمى.
4.در اين مورد، شيخ صدوق، بعد از نقل كامل رساله هايى از ابن قبّه در پاسخ معتزله و زيديه و پيروان جعفر مى نويسد: «من اين مطالب را به تفصيل در اوّل كتابم آوردم ؛ چرا كه اين، مطالبى است كه زيديه بدان استناد مى كنند. همچنين زيديه در خُرده گيرى بر ما بيش از ديگران اصرار دارند» (كمال الدين و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۲۶).
