نكاتی در باره اهمیت آثار شيخ صدوق - صفحه 243

به طور فهرستوار اين ويژگى ها اشاره مى كنيم:

عدم نقصان ماه رمضان

يكى از آراى شيخ صدوق و برخى مشايخ قم، نظر آنها در مورد سى روز بودن ماه رمضان است. ۱ ظاهراً شيعيان خراسان، پيرو آراى شيخ صدوق و مشايخ قم بوده اند. شيخ صدوق، رواياتى در اين موضوع به نقل از پدرش و نيز محمّد بن على ماجلويه، محمّد بن موسى بن متوكّل و احمد بن حسن قطان آورده است. ۲ شيخ صدوق، بعد از نقل احاديثى از اين افراد مى نويسد:
مذهب خواصّ الشيعة و أهل الاستبصار منهم في شهر رمضان أنّه لا ينقص عن ثلاثين يوماً أبداً و الأخبار في ذلك، موافقة لكتا و مخالفة للعامّة فمن ذهب من ضعفة الشيعة إلى الأخبار التى وردت للتقية في أنّه ينقص و يصيبه ما يصيبه الشهور من النقصان و التمام أتقى كما تتّقى العامة و لم يكلم إلاّ ما يكلّم به العامة. ۳

مخالفت با علم كلام

شكل گيرى دانش كلام و رواج آن در قرن اوّل و دوم هجرى، خواه ناخواه، باعث كشيده شدن شيعيان به مباحث كلامى شده است. بر اساس شواهد موجود، برخى از گروه هاى شيعه، تمايلى به اين دانش نداشته اند و به اين حد نيز بسنده نمى كرده،

1.در مورد برخى آثار كه در دفاع و يا ردّ اين نظر نگاشته شده بود، ر. ك: الذريعة، ج ۱۰، ص ۱۷۸ و ج ۱۸، ص ۳۴۰ ـ ۳۴۱. همچنين ر. ك: مجله علوم حديث، ش ۲۱، ۳۸۰، ص ۱۱۶ ـ ۱۱۸: «معرفى جُلاء الأبصار في متون الأخبار» (متنى حديثى از ميراث معتزله)، محمّد كاظم رحمتى ؛ إقبال الأعمال، ابن الطاوس، ج ۱، ص ۳۳ ـ ۳۵ (از مصادر كهن، مطالب جالبى در اين باره نقل كرده است).

2.الخصال، ج ۲، ص ۵۲۹ ـ ۵۳۱.

3.الخصال، ج ۲، ص ۵۳۱ ـ ۵۳۲.

صفحه از 247