اين را مى دانيم كه شيخ صدوق در سال 352ق، در نيشابور از ابن عبدوس سماع حديث كرده است. ^۱ و احتمالاً كتاب العلل فضل را نيز در همين سال به روايت شاگرد و رواى آثار فضل، على بن محمد بن قتيبه از ابن عبدوس سماع كرده است. ^۲
از ديگر مشايخ مجيز شيخ صدوق، ابوالعباس محمّد بن ابراهيم بن اسحاق طالقانى (زنده به سال 349ق) است كه شيخ صدوق، از طريق وى، از متون كهن اماميه، فراوان نقل قول كرده است. طالقانى در سال 317ق، در بصره از ابو احمد عبدالعزيز بن يحيى جلودى، آثار را سماع كرده است. ^۳
نكته خاصّى كه درباره طالقانى و برخى مطالبى كه وى براى شيخ صدوق روايت كرده، شايان ذكر است، مجموعه اى روايات تفسيرى از ابن فضال است. نجاشى به نقل از احمد بن حسين غضائرى نوشته است:
و ذكر أحمد بن الحسين ـ رحمه اللّه ـ أنه رأى نسخة أخرجها أبوجعفر بن بابوية و قال حدّثنا محمّد بن ابراهيم بن اسحاق الطالقانى قال حدّثنا أحمد بن محمّد بن سعيد [ابن عقده، م 333ق] قال حدّثنا على بن الحسن بن فضال، عن أبيه، عن الرضا و لا يعرف الكوفيون هذا النسخة و لا رويت من غير هذا الطريق. ^۴
اين در حالى است كه نجاشى تصريح كرده است كه ابن فضال از پدرش روايتى نقل نكرده است. اين روايات، صبغه تفسيرى دارند و ظاهراً برگرفته از كتاب التنزيل من