وصف كرده است. ۱ از او در ميان خواصّ، چنان به توثيق و تكريم ياد شده كه در سلسله عالمان و دانشوران و نويسندگان شيعه، به سختى مى توان براى او همانند يافت. او از زمانِ ابن ادريس حلى (م598 ق)، و پس از او پيوسته در اصطلاح دانشوران شيعى با شهرتِ «شيخ صدوق»، يعنى روايتگرى بزرگ و بسيار درست و راستگو، شناخته شده است و همين شهرت، براى فهم بزرگى مقام او كافى است. از سيد ابن طاووس نقل شده كه درباره او گفته است: «در مورد علم و عدالت وى اتّفاق نظر وجود دارد». ۲ وى تا جايى مورد قبول علماى شيعه قرار گرفته كه روايات مرسل او را در حكم مسند دانسته اند. نيز روايات كتاب من لا يحضره الفقيه او (يكى از كُتُب اربعه شيعه) به اجماع علماى شيعه، در شمار روايت هاى صحيح گنجانده شده است. ۳
شيخ صدوق نزديك به دويست و پنجاه كتاب نوشته بود كه اينك فقط چهارده كتاب و رساله از او بر جاى مانده و منتشر شده است. ۴
شاخصه هاى مقتل شيخ صدوق
در ميان كتاب هاى منتشر نشده شيخ صدوق، كتابى نيز به نام مقتل الحسين(ع) نام برده شده است. ۵ او خود در ضمنِ برخى از آثار منتشر شده اش از اين كتاب نام برده و به آن ارجاع داده است. يك بار در فصل حجّ و باب زياراتِ كتابُ من لا
1.الاستبصار، ص ۳۲۶ و ۳۳۲.
2.دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج ۳، ص ۶۵، به نقل از: فلاح السائل، سيد ابن طاووس، ص ۱۱ و نيز، فرج المهموم، ص ۱۲۹.
3.مستدرك الوسائل، محدث نورى، ج ۲۲ (خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۴)، ص ۵ به نقل از: رجال السيد بحر العلوم، ج ۳، ص ۲۹۹ ؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج ۳، ص ۶۵، مقاله «ابن بابويه».
4.ر. ك: رجال، النجاشى، ص ۳۹۲ ـ ۳۸۹ و دائره المعارف بزرگ اسلامى، ج ۳، ص ۶۶ ـ ۶۲ ؛ مستدرك الوسائل (خاتمه)، ج ۲۱، ص ۲۶۵ ـ ۲۵۷ و ج ۲۲، ص ۵ ؛ قاموس الرجال، محقق شوشترى، ج ۹، ص ۴۳۷ ـ ۴۳۴ و همان، چاپ قديم، ج ۱۱، رسالة في سهو النبى(ص)، ص ۸ و مقدمات آثار منتشر شده شيخ صدوق.
5.الفهرست، شيخ طوسى، ص ۱۵۶، شماره ۶۹۵ ؛ معالم العلماء، ابن شهرآشوب، ص ۱۱۱، شماره ۷۶۴.
