عبارت «و الحائض تسجد اذا سمعت السجدة» ربطى به ماقبلش ندارد و به جاى آن بايد مى گفت: «وائت بها بعد السلام». بعيد نيست كه اين عبارت مربوط به حديث ديگرى باشد كه در بين سطرها آمده و در نهايت، با اين روايت خلط شده است. ۱
2. روش هاى كشف تحريف
در اين قسمت به بيان نحوه دستيابى به رواياتى كه تغييرى در آنها صورت گرفته است مى پردازيم و چند دسته از اين روش ها را به همراه مثال هايى از النجعة بيان مى كنيم.
1 . مقابله نقل هاى كتب مختلف
مقابله نقل هاى يك حديث در كتب مختلف گاهى نشانگر وقوع تحريف در سند است؛ به عنوان مثال، الكافى درباره بيع مصاحف روايتى را چنين نقل مى كند:
عن عثمان بن عيسى عن سماعه عنه(ع): سألته عن بيع المصاحف و شراءها، فقال: لا تشتر كتاب الله ـعزوجل ـ ولكن اشتر الحديد و الورق والدفتين و قل اشترى منك هذا بكذا و كذا. ۲
التهذيب همين روايت ۳ را از كتاب حسين، با كمى تفاوت در سند، چنين نقل مى كند:
عن عثمان بن عيسى، عمّن سمعه. ۴
به نظر علامه، شكى در تحريف در سند التهذيب نيست، و عامل آن هم تشابه خطى است. در اين روايت، تفاوت سند با سند همين روايت در كتاب ديگر قرينه وقوع
1.النجعة، ج ۲، ص ۲۶۸.
2.الكافى، ج ۵، ص ۱۲۱.
3.بحث از چگونگى تشخيص وحدت يا تعدد روايات مشابه از ديدگاه علامه در پايان همين قسمت خواهد.
4.تهذيب الأحكام، ج ۶، ص ۳۶۵.
