كرد. به اين نكات بايد توجّه كرد و حديث صحيح را از سقيم شناخت.
الان يكى از كارهاى مهم ما تهذيب حديث است. بنده هميشه از كتاب بحارالأنوار تجليل كرده ام. به اعتقاد من اين كتاب جزو كتاب هاى برجسته تمام تاريخ شيعه است و علاّ مه مجلسى يكى از مبتكرين علماى بزرگ ماست. بنده يك وقت گفتم اوّل كسى كه تفصيل ال آيات نوشته، اوست؛ اوّل كسى كه تفصيل نهج البلاغه نوشته، اوست؛ اوّل كسى كه تفصيل روايات نوشته و تبويب و فصل بندى كرده، اوست. شما به هر بابى نگاه مى كنيد، آيات مربوط، آن جاست. هيچ كس قبل از او اين كار را نكرده؛ اينها خيلى مهم است؛ اينها ابتكارات علامه مجلسى است؛ شخص خيلى بزرگى است. بيان هاى او در ذيل روايات، چه در بحارالأنوار، چه در مرآت العقول، چه در ملاذالاخيار، بسيار قوى، عميق و دقيق است. ايشان شخصيت بزرگ و ملايى است؛ ليكن در كتاب بسيار ارزشمند همين شخصيت بزرگ ـ كه بحارالأنوار است ـ روايات فراوانى وجود دارد كه انسان يقين دارد اينها از ائمه صادر نشده است. چرا او اينها را نقل كرده؟
او در برهه و در مقطع جمع كردن بوده. بعد از قرن ها متمادى كه كتاب هاى شيعه پنهانى دست به دست مى گشت و گاهى آنها را مى سوزاندند و نابود مى كردند، صفويه سركار آمدند. در دوره هاى اوّل، صفويه به فقه و بعد به فلسفه پرداختند؛ نوبت به حديث نرسيده بود؛ علامه مجلسى آمد و اين خلأ را پُر كرد؛ احاديث موجود شيعه را با استفاده از قدرت شيخ الاسلامى اى كه داشت، جمع كرد. ايشان كار بسيار مهمى انجام داد، ليكن مقصود او جمع حديث بود؛ نمى خواست تهذيب حديث كند. امروز ما بايد اين كار بزرگ را انجام دهيم. گاهى يك حديث غلط دست يك نفر مى افتد؛ ديگر نه ملاحظه مى كند كه اين با مبانى اهل بيت مخالف است، نه ملاحظه مى كند كه با قرآن مخالف است.
بنده يك وقت در مشهد به مجلس روضه اى رفته بودم. جايى كه ما نشسته