درگير اين مباحث مى باشند، نگارنده در طرح تحقيقى خود بر آن است تا از بعضى غوامض پرده بردارد، وى نخست به عنوان مقدمه بحثى درباره گناه، آثار و عواقب دنيوى و اخروى آن دارد، در مرحله بعد با تعريق استغفار به بيان شرائط و آثار آن پرداخته است.
با توجّه به ويژگى هاى انسان و تجربياتى كه در معرض ديد همگان است، عموم انسان ها به جز معدودى از بندگان خاص الهى، در معرض گناه و عصيان قرار دارند، و كم و بيش بدان آلوده مى گردند، با اين وصف و با توجّه به اين كه همين اعمال آدمى، ابديت او را مى سازند اهمّيت موضوع رهايى از گناه و آلودگى و پاكسازى روح و روان مشخص مى گردد، در متون دينى استغفار به عنوان شستشو دهنده و پاك كننده آلودگى ها معرفى شده است.
فصول سه گانه رساله كه هر كدام خود بخش هايى دارند بيانگر تفسير و توضيح اين مطلب مى باشد، وى نخست در بيان كليات پژوهش، از جمله تعريف مفاهيم موضوع را ارائه معنى مغفرت و غفران مى باشد، در اين راستا پيشينه تحقيق و اين كه اين بحث ريشه قرآنى داشته و در نتيجه مفسران در مطاوى تفاسيرشان بدان پرداخته اند و علماى اخلاق در ادوار مختلف به اين موضوع نگريسته اند را توضيح داده است. استغفار در آيات و روايات مطالب فصل بعدى است كه در دو بخش توضيح داده شده، در بخش اوّل استغفار، شرايط و آداب آن در بخش دوم مراتب استغفار را بيان داشته است.
در قرآن كريم به سه آيه برخورد مى كنيم كه خداوند متعال بعد از فرمان دادن به استغفار دستور به توبه داده است، و با كلمه «ثم» كه معمولاً فاصله و ترتيب را هم مى رساند به هم متصل شده اند و عبارت «استغفروا ربكم ثم توبو اللّه» تكرار شده است، مفسرين براى اين امر چند وجه ذكر كرده اند كه با توضيح اين سه وجه نگارنده رابطه استغفار و توبه در قرآن را شرح داده است، فرق ميان توبه و استغفار هم اين است كه استغفار طلب آمرزش به وسيله دعا و توبه است، ولى تو به پشيمانى از معصيت و تصميم بر عدم تكرار آن است، بنابراين چون انسان در اثر غفلت و نادانى و يا غالب شدن غرايز حيوانى و هواى نفس بر قوه عقلانى، آلوده به گناه مى شود، و چون