نقد و بررسي قواعد وضع شناسي در «المنار» ابن قيم (1) - صفحه 124

و «هو مؤمن»۱ از عمل حذف شود، بله، ممكن است نوعى گزافه گويى رخ دهد، ولى با وجود اين دو پارامتر، نه تنها موازنه حفظ شده، بلكه منطق سالم نيز وقتى از دايره هوى و هوس خارج باشد به آن حكم مى كند.

6 . نگرش كمى يا كيفى

اصولاً ابهام و اشكال در مورد عدم موازنه بين عمل و پاداش وعده داده شده مبتنى بر نگرشى كمى ـ و فراموشى نقش محورى كيفيت و ارتباط وثيق عمل و ايمان با يكديگر ـ است، در حالى كه از ديد الهى كيفيت در رأس كار قرار دارد. خداوند از «غير مؤمنين»۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ هيچ عملى را، ولو از ديد خودشان بسيار ارزشمند و گرانبها باشد، نمى پذيرد؛ ولى اعمال اندك مؤمنان ۶ ، ۷ را به خاطر ايمان و عشقى كه دارند، مى پذيرد. يك نگاه اجمالى در آيات ۸ ، ۹ ، ۱۰ قبل نشان مى دهد، خداوند كيفيت عمل ۱۱ ، ۱۲ ، ۱۳ را

1.سوره غافر، آيه ۴۰ ؛ تفسير مواهب عليه، ج ۴، ص ۷۴، نه به اندازه عمل، بلكه زياده و اين از روى فضل است.

2.سوره توبه، آيه ۵۲؛ تفسير مواهب عليه، ج ۲، ص ۶۹، نفقه كافر مقبول نيست.

3.سوره توبه، آيه ۵۴؛ تفسير منهج الصادقين، ج ۴، ص ۲۷۰ يعنى به كرامت نفقه مى كنند.

4.سوره آل عمران، آيه ۹۱، از كافران پذيرفته نمى شود... اگرچه زمين را پر از طلا كنند و آن را فديه دهند.

5.سوره مائده، آيه ۲۷، گفت: خدا فقط از تقواپيشگان مى پذيرد؛ نيز: تفسير لاهيجى، ج ۱، ص ۶۳۹.

6.سوره مائده، آيه ۳۵؛ تفسير گازر، ج ۲، ص ۹؛ تفسير مواهب عليه، ج ۱، ص ۳۱۶ ؛ تفسير منهج الصادقين، ج ۳، ص ۲۲۳.

7.سوره آل عمران، آيه ۳۷، قبول نيك، با حسن قبول پذيرا شد؛ تفسير لاهيجى، ج ۱، ص ۳۱۸.

8.سوره احقاف، آيه ۱۶، بهترين آن چه انجام داده اند؛ تفسير گازر، ج ۹، ص ۹۲، تفسير مواهب، ج۴، ص ۱۵۷.

9.الاحقاف، ج ۱۳؛ تفسير منهج الصادقين، ج ۸، ص ۳۱۵، تفسير لاهيجى، ج ۴، ص ۱۴۰.

10.سوره مائده، آيه ۲۷، خدا فقط از تقوا پيشگان مى پذيرد؛ تفسير اثنى عشرى، ج ۳، ص ۶۳

11.سوره حج، آيه ۳۷، ولى «اين» تقواى شماست كه به او مى رسد؛ تفسير انوار درخشان، ج ۱۱، ص ۱۷۳.

12.سوره احقاف، آيه ۱۳، تفسير منج الصادقين، ج ۸، ص ۳۱۵؛ تفسير لاهيجى، ج ۴، ص ۱۴۰.

13.سوره بقره، آيه ۱۲۷، هر كس كه به خدا و روز بازپسين ايمان بياورد؛ تفسير جامع الجوامع، ج ۱، ص ۲۵۹.

صفحه از 127