نقدي بر مقاله«بررسي سند چند حديث مشهور» - صفحه 130

كاستى هايى است كه در روش مورد پيروى نويسنده وجود دارد. همچنين بيان آن است كه اين روش در مواجه با مانند اين عبارات، روش درستى نيست.

اشكالات عمومى

اشكال اوّل. نويسنده براى مقاله خود، عنوان «بررسى سند حديث مشهور» را انتخاب نموده است و نتيجه بحث او در مواردى كه ذكر كرده، آن است كه اينها مشهورهايى هستند كه اصلى ندارند. ۱ از اين جا دانسته مى شود كه مراد وى از بحث، آن بوده كه ثابت كند اينها احاديثى مشهور هستند كه اصلى ندارند. در اين باره بايد گفت:
نشانى از حكم بر بى اصلى حديث در سخنان علماى ما در حديث و درايه يافت نمى شود، جز آنچه از علماى اهل سنت نقل كرده اند يا به وسيله آن، بر ايشان احتجاج كرده اند؛ زيرا برخى از علماى حديث عامه كتاب هايى نوشته اند كه متضمن بيان احاديث مشهورى است كه اصلى ندارند. اما آنها بر تمامى مشهورها چنين حكمى نكرده، بلكه گفته اند مشهوراتى كه نزد آنها اصلى ندارند، تنها احاديث مشهور نزد غير اهل حديث هستند.
شيخ حسين بن عبدالصمد عاملى ـ قدس سرّه ـ در تعريف حديث مشهور مى گويد:
به عقيده اهل سنت، حديثى است كه تنها نزد اهل حديث شايع باشد ؛ به گونه اى كه راويان زيادى آن را نقل كرده باشند. يا نزد ايشان و نزد غير ايشان شايع باشد؛ چون «انما الاعمال بالنيات». يا اين كه تنها نزد غير اهل حديث شايع باشد ؛ مانند فرمايش پيامبر(ص) كه: «للسائل حق و إن جاء على فرس» و «يوم نحركم يوم صومكم». برخى گفته اند كه اين دو حديث در بازارها رايج است و از نظر اعتبار، اصلى ندارد.4
شهيد ثانى ـ قدس سرّه ـ مى گويد:
حديث مشهور آن است كه تنها نزد اهل حديث شايع باشد، نه غير آنها ؛

1.همان، ص ۱۳۵.

صفحه از 165