نقدي بر مقاله«بررسي سند چند حديث مشهور» - صفحه 138

شاهد سوم. سيد طباطبايى ـ قدس سره ـ نقل مى كند كه بنابر مشهور، نماز خواندن در خانه هاى مجوس، مطبخ و محل نگهدارى شراب است كراهت دارد. و دلايل حكم را برمى شمرد، كه يكى از آنها حديث موثق «لا تصل فى بيتٍ فيه خمر أو مسكر» است.
سپس سخنى را نقل مى كند كه نماز خواندن در تمامى اين مكان ها را جايز ندانسته و نيز سخنان مختلفى را كه نمازگزاردن در برخى از آن مكان ها را جايز نمى دانند. در همين زمينه گفته است:
صدوق در المقنع مورد آخر را جايز ندانسته، امّا گفته است كه روايت شده كه جايز است.
سپس مى گويد:
اين سخنان ـ علاوه بر كم طرفدار بودن در حال حاضر ـ حجتشان ضعيف است، مگر حديث موثق آخرى كه به حسب سند، معتبر است، اما با روايت مرسل موجود در المقنع ـ كه به وسيله شهرت عظيم، يعنى همان اجماع در ميان متأخران، ارسالش جبران شده ـ در تعارض است. و در حال تعارض هم روايت مرسل ـ كه اصل و عمومات نيز آن را معاضدت مى كند ـ ارجحيت دارد. ۱
اين روايت را صدوق ـ قدس سرّه ـ در المقنع اين گونه نقل مى كند:
و لا يجوز أن يصلى فى بيت فيه خمر محصور في آنية، و روى أنه يجوز. ۲
هيچ يك از ناقلان اين حديث نگفته اند كه آن را در اصلى از اصول روايتى ديده اند، با اين حال، صاحب رياض به وسيله اين روايت مرسل با روايت موثق مذكور به معارضه برمى خيزد. اين روايت را ديگران از المقنع در كتبى چون وسائل الشيعة و بحارالأنوار نقل كرده اند. ۳
ميان شيخ طوسى، شيخ مفيد و شيخ صدوق تفاوتى از جهت اصحاب اصول روايى يا از معاصران آنها بودن نيست. و نويسنده، روايت شيخ الطايفه در المبسوط و الخلاف را

1.منتهى المطلب، ج ۱، ص ۶۷.

2.رياض المسائل، ج ۳، ص ۳۲ ـ ۳۳.

3.المقنع، ص ۸۱.

صفحه از 165