33
دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2

نشود و براى اين كه از تحريف مفهوم «زهد» پيشگيرى نمايد ، تصريح مى فرمايد :
لَيسَ الزُّهدُ فِي الدُّنيا تَحريمَ الحَلالِ ، ولا إضاعَةَ المالِ ، ولكِنَّ الزُّهدَ فِي الدُّنيا الرِّضا بِالقَضاءِ ... .۱زهدورزى نسبت به دنيا ، حرام كردن حلال [بر خود] و يا ترك ثروت نيست؛ بلكه زهدورزى نسبت به دنيا ، عبارت است از : راضى بودن به قضاى خدا .. .
همه احاديثى كه تحت عنوان : «هشدار درباره تحريف زهد» و نيز تحت عنوان : «نهى از رُهبانيت و از حرام شمردن آنچه خدا حلال كرده است» آمده اند ، در واقع ، براى تبيين تفاوت هاى زهد اسلامى و رهبانيت مسيحى اند .
اسلام ، اجازه نمى دهد كه انسان ، هيچ كارى را بدون شناخت انجام دهد . ۲ زهد ورزيدن نسبت به دنيا نيز از اين قانون ، مستثنا نيست و به اين جهت امام على عليه السلام مى فرمايد :
لا تَزهَدَنَّ في شَيءٍ حَتّى تَعرِفَهُ .۳هرگز در چيزى زهد مَوَرز تا آن گاه كه آن را بشناسى .
بر اين پايه ، پيشوايان اسلام ، با همه هشدارهايى كه درباره دنياگرايى داده اند ، هنگامى كه مى بينند افرادى ، بدون شناخت ، از دنيا مذمّت مى كنند و ديگران را به زهدورزى دعوت مى نمايند ، به شدّت با آنها برخورد مى كنند . ۴
به بيان روشن تر ، اسلام ، دينِ دنيا و آخرت و تأمين كننده منافع مادّى و معنوى ،

1.ر .ك : ص ۶۲ ح۸۴۹ .

2.«وَ لاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِى عِلْمٌ ؛ از آنچه بدان علم ندارى ، پيروى مكن» (اسراء : آيه ۳۶) .

3.غرر الحكم : ح ۱۰۱۶۸ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۵۲۰ ح ۹۴۴۸ .

4.ر .ك : ج۱ ص۱۲۱ (نهى از ناسزا گويى به دنيا و نكوهش آن) .


دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2
32

في يَدِ مَجذومٍ ؛ 1 دنيا در چشم من ، بى ارزش تر از استخوان يك خوك در دست فردى جذامى است» ، بيان نموده است .

چهار . تفاوت زهد اسلامى و رهبانيت مسيحيت

معلوم شد كه زهد اسلامى ، هم بُعد درونى دارد و هم بُعد بيرونى ، و زاهد ، هم در درون ، احساس بى رغبتى به دنيا مى كند و هم در بيرون ، بى علاقگى او در زندگى آشكار مى گردد . در اين جا اين سؤال پيش مى آيد كه با اين تعريف ارائه شده از زهد ، چه تفاوتى ميان زهد اسلامى و رهبانيت مسيحيت وجود دارد؟ و چرا روايات احاديث به شدّت از رهبانيتْ نهى كرده اند؟ ۲
پاسخ ، اين است كه زهد اسلامى و رهبانيت مسيحيت ، دو مقوله اند و با هم تفاوت هاى فراوانى دارند . اصلى ترين و مهم ترين خصوصيت زهد اسلامى كه ساير ويژگى ها به آن باز مى گردد ، اين است كه زهد اسلامى ، بر منطق و برهان روشن ، استوار است ؛ امّا رهبانيت مسيحيت ، توجيه علمى و منطقى ندارد .
زهد اسلامى ، چشم پوشى از مطلق لذايذ مادّى نيست ، بلكه ـ همان طور كه توضيح داديم ـ تنها چشمپوشى از لذايذ زيانبار است ؛ امّا رهبانيت مسيحيت ، مردم را به چشمپوشى از مطلق لذايذ مادى دعوت مى كند .
به سخن ديگر ، اسلام ، لذايذ مادّى را به دو بخش تقسيم كرده است : لذايذ سودمند و لذايذ زيانبار . زهد اسلامى ، شامل لذايذ سودمند نمى شود و اين ، همان چيزى است كه خرد و منطق ، انسان را بدان دعوت مى كند . اسلام ، هرگز نمى گويد كه انسان بايد از لذايذى كه براى زندگى او سودمندند ، چشمپوشى كند يا نسبت به آنها بى رغبت باشد . پيامبر خدا ، براى اين كه زهد اسلامى با رهبانيت مسيحى اشتباه

1.ر. ك : ج۱ ص۳۴۲ ح ۵۱۰ .

2.ر. ك : ص ۱۲۷ (نهى از رهبانيت و از حرام شمردن آنچه خدا حلال كرده است) .

  • نام منبع :
    دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي، سيد رسول؛ شيخي، حميدرضا
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 64006
صفحه از 436
پرینت  ارسال به