39
دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2

اين باره ، مطالعه سيره عملى پيشوايان دين ـ كه در فصل ششم آمده است ۱ ـ بسيار آموزنده است .

5 . استمداد از خداوند

در كنار تلاش براى تحصيل چهار عنوان گذشته ، «استمداد از خداوند متعال» براى رسيدن به صفت والاى زهد و تداوم آن ، جايگاه ويژه اى دارد . از اين رو ، يكى از خواسته هاى پيشوايان دين ـ كه خود ، زاهدانِ نمونه بودند ـ در دعاهايشان ، زهد در دنيا بوده است و شگفت آور ، اين كه امام زاهدان ، على عليه السلام ، پيش از واقعه جمل ، ضمن دعايى ، به خداوند متعال ، عرض مى كند :
إن لَم تُعِنّي عَلى دُنيايَ بِزُهدٍ وعَلى آخِرَتي بِتَقوى هَلَكتُ .۲اگر مرا در كار دنيايم با «زهد» ، و در كار آخرتم با «تقوا» كمك نكنى ، هلاك مى شوم .
اين سخن ، نشان مى دهد كه اگر عنايت و امدادرسانى خداوند متعال نباشد ، هيچ كس از آلودگى به دنياى نكوهيده و گرفتارى در دام هوس ها مصونيت ندارد .

1.ر. ك : ص ۲۱۳ (فصل ششم : نمونه هاى زهد) .

2.ر .ك : ص۱۵۶ ح ۱۰۷۱ .


دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2
38

به هوس هاى زيانبارى كه به كرامت او ضربه مى زنند ، كاسته مى گردد . از اين رو ، يكى از راه هاى گسترش فرهنگ زهد در جامعه ، زمينه سازى براى تقويت كرامت انسانى در يكايك مردم است .

4 . ساده زيستى

يكى از رهنمودهاى اهل بيت عليهم السلام براى تحصيل صفات نيك ، تمرين كردن و عادت دادن خود به آثار آن صفات است . براى مثال ، كسى كه عصبانى مزاج است ، اگر تمرين كند و مدّتى خود را وا دارد كه مانند افراد بردبار عمل نمايد ، به تدريج ، بردبارى براى او عادت مى شود و بردبار مى گردد . امام على عليه السلام مى فرمايد :
إن لَم تَكُن حَليما فَتَحَلَّم ، فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إلاّ أوشَكَ أن يَكونَ مِنهُم .۱اگر بردبار نيستى ، خود را به بردبارى بزن ؛ زيرا كمتر كسى است كه خود را به قومى مانند كند ، مگر آن كه به زودى ، جزو آنان خواهد شد .
براى كسب صفت زهد نيز مى توان از همين رهنمود استفاده كرد ؛ يعنى همان طور كه واداشتن خود به بردبارى ، به تدريج ، موجب بردبار شدن مى گردد ، واداشتن خود به زهدورزى نيز به زهد مى انجامد ، چنان كه در روايتى ديگر ، از آن امام على عليه السلام نقل شده است :
التَّزَهُّدُ يُؤَدّي إلَى الزُّهدِ .۲واداشتن خود به زهد ، به زهد [واقعى] مى انجامد .
بنا بر اين ، ساده زيستى و اجتناب از تجمّل گرايى و تشريفات در زندگى ، هر چند به معناى زهد (بى رغبتى) در دنيا نيست ، ولى يكى از راه هاى مهمّ كسب آن است ، و ترويج فرهنگ ساده زيستى در جامعه ، به تقويت فرهنگ زهدگرايى مى انجامد . در

1.نهج البلاغة : حكمت ۲۰۷.

2.ر. ك : ص۱۵۴ ح ۱۰۶۶ .

  • نام منبع :
    دنيا و آخرت از نگاه قرآن و حديث ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي، سيد رسول؛ شيخي، حميدرضا
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 72688
صفحه از 436
پرینت  ارسال به