23
مناظره و گفتگو در اسلام

هليله ديده اى؟

طبيب : آرى .

۰.امام عليه السلام :در آن وقت ، آيا هليله را در آن مشاهده مى كردى؟

طبيب : نه .

۰.امام عليه السلام :اين طور نيست كه يك وقت به سراغ درخت رفتى كه هليله نداشت و پس از چندى دوباره آن را ديدى و هليله در آن يافتى و ديدى چيزى در آن پديد آمده كه قبلاً وجود نداشت؟

طبيب : نمى توانم پديد آمدن هليله را انكار كنم؛ ولى مى گويم هليه قبل از روييدن ، اجزائش به طور پراكنده در داخل درخت وجود داشته است .

۰.امام عليه السلام :بگو ببينم آيا هليله اى را كه اين درخت از آن به وجود آمده است ، قبل از كاشتن ديده اى؟

طبيب : آرى .

۰.امام عليه السلام :آيا احتمال مى دهى كه اين درخت با تنه و ريشه و شاخه ها و پوست ها و تمام ميوه هايى كه از آن چيده مى شود ، و نيز برگ هايى كه از آن مى ريزد ، در هليله اى باشد كه آن را به وجود آورده است؟

طبيب : نه؛ عقل ، اين احتمال را نمى دهد و دل نمى پذيرد .

۰.امام عليه السلام :بنابراين ، امورى كه ذكر شد ، در درخت پديد آمده است .

طبيب : آرى؛ ولى از كجا ثابت مى كنيم كه پديد آمدن هليله در


مناظره و گفتگو در اسلام
22

۰.امام عليه السلام :آيا اين هليله اى را كه مى بينى ، بر وجود هليله هاى ديگرى كه نديده اى [ و در سلسله پديدآورنده هاى اين هليله قرار گرفته اند] ، دلالت نمى كند؟

طبيب : چه مى دانم؟ شايد در دنيا ، غير از اين هليله ، هليله ديگرى نباشد. اگر هليله ديگرى را نيز ديدم ، به وجود آن اعتراف مى كنم .

۰.امام عليه السلام :بگو ببينم آيا قبول دارى كه اين (هليله) از درختى بيرون آمده است ، يا اين كه مى گويى بدون درخت موجود شده است؟

طبيب : نه؛ بلكه از درختى به وجود آمده است.

۰.امام عليه السلام :آيا تو به وسيله يكى از حواس پنجگانه ات ، آن درخت كه فعلاً پيش تو حاضر نيست ، درك كرده اى؟

طبيب : نه .

۰.امام عليه السلام :بنابراين به وجود درختى اعتراف كردى كه با هيچ يك از حواس ، آن را درك نكرده اى، در صورتى كه مى گفتى : هر چه را حواس پنجگانه ام درك نكند ، به وجود آن اعتراف نمى كنم .

طبيب : درست است كه من آن درخت را نديده ام؛ ولى من مى گويم كه هليله و درخت آن و تمام موجودات ، از قديم قابل درك با حواس بوده اند؛ ولى خدايى كه شما ادّعا مى كنى ، هيچگاه قابل درك با حواس [ نبوده و ]نيست . در اين مورد پاسخى دارى كه سخنم را رد كنى؟

۰.امام عليه السلام :آرى. بگو ببينم آيا درخت اين هليله را پيش از روئيدنِ

  • نام منبع :
    مناظره و گفتگو در اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 111430
صفحه از 182
پرینت  ارسال به