33
مناظره و گفتگو در اسلام

شهر گردش كرده و خنده يا گريه نموده است ؟

طبيب : نمى توانم بگويم با كدام حس. اين كارها در حال خواب از حواس ساخته نيست؛ چون در حال خواب ، حواس مانند مرده مى شوند كه نه مى شنوند و نه مى بينند .

۰.امام عليه السلام :آيا پس از بيدار شدن ، آنچه را در خواب ديده اى ، كاملاً به ياد دارى و براى دوستان نقل مى كنى ؟

طبيب : آرى ، همين طور است؛ بلكه گاه مى شود واقعه اى را پيش از وقوع ، در خواب مى بينم و پيش از اين كه شب شود ، آن واقعه در خارج اتفاق مى افتد .

۰.امام عليه السلام :كدام حس سبب مى شود كه آنچه در خواب ديده اى ، در حافظه تو بماند تا پس از بيدارى يادت باشد ؟

طبيب : در اين امر، حس دخالتى ندارد .

۰.امام عليه السلام :باز هم اعتراف نمى كنى كه در حال خواب، روح ـ كه مركز عقل است ـ امور مذكور را درك مى كند؟

طبيب : آنچه در خواب مى بينم ، مانند سراب است. چگونه وقتى كسى از دور سراب را مى بيند ، آب مى پندارد ، ولى وقتى نزديك مى شود ، مى بيند چيزى نيست؛ خواب هم همين طور است .

۰.امام عليه السلام :چگونه آنچه را در خواب ديده اى (مانند : خوردن غذاى ترش و شيرين ، و سرور و غم)، به سراب تشبيه مى كنى؟

طبيب : چون همان طور كه وقتى به مكان سراب مى رسم، هيچ


مناظره و گفتگو در اسلام
32

طبيب ـ كه كاملاً در پاسخ درمانده بود، گفت ـ : من نمى توانم بفهمم كه عقل ، چيزى را بدون حواس درك كند .
در اين جا امام چون ديد كه طبيب ، خيلى علاقه مند است تا از راه حسْ خدا را درك كند ، به طور مشروح بيان مى فرمايد كه چگونه عقل از راه حواس پنجگانه با مطالعه پديده هاى هستى مى تواند به وجود خدا پى ببرد، و سپس در توضيح اين معنا كه روح ( مركز عقل ) بدون حواس پنجگانه مى تواند ادراكاتى داشته باشد ، چنين مى فرمايد :

۰.امام عليه السلام :آيا خواب ديده اى كه مشغول خوردن و آشاميدنى ، به طورى كه احساس لذّت كنى ؟

طبيب : آرى .

۰.امام عليه السلام :آيا خود را در خواب در حال خنده يا گريه و يا در حال گردش در شهرهايى كه قبلاً ديده اى يا اصلاً آنها را نديده اى، مشاهده كرده اى، به طورى كه مشخّصاتى را كه از آن شهرها مى دانى ، در خواب ببينى ؟

طبيب : آرى، بى اندازه .

۰.امام عليه السلام :آيا يكى از اقوام و خويشاوندان خود را كه مرده است ، در خواب ديده اى كه مانند پيش از مرگ ، آنها را بشناسى؟

طبيب : آرى ، خيلى زياد .

۰.امام عليه السلام :در حال خواب ، عقل تو به كمك كدام يك از حواس، مرده ها را شناخته و با آنها سخن گفته و از غذاى آنها خورده، و [ يا ]در

  • نام منبع :
    مناظره و گفتگو در اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 111342
صفحه از 182
پرینت  ارسال به