اكنون مطالبى مى گويى كه قدرت پاسخگويى ندارم .

۰.امام عليه السلام :گواه صدق مطالب گذشته را در همين جلسه برايت بيان مى كنم .

طبيب : بفرماييد ، كه من در اين مسئله سرگردان شده ام!

۰.امام عليه السلام :در مورد كارهاى تجارى يا صنعتى و يا ساختمانى، آيا اين طور نيست كه ابتدا فكر مى كنى و پس از تفكر ، در مقام عمل، طرحى را كه درست و زيبا تشخيص داده اى ، پياده مى كنى ؟

طبيب : چرا ، همين طور است .

۰.امام عليه السلام :آيا در هنگام فكر كردن ، از هيچ يك از حواس خود كمك مى گيرى ؟

طبيب : نه .

۰.امام عليه السلام :آيا نمى دانى كه پيام رسانى عقلت به تو ، حقيقت دارد ؟

طبيب : قطعاً مطلب همين طور است. بيشتر توضيح بدهيد تا به طور كلّى ، شك و ترديد از دلم پاك شود .
امام عليه السلام به سخن ادامه داد و گفتگو بين او و امام طول كشيد ، تا آن جا كه هيچ شبهه اى در مسئله «شناخت خدا» در دل طبيب نمانْد و با كمال صراحت اعلام كرد :
گواهى مى دهم خدايى جز «اللّه » وجود ندارد، و او يكتا و بى همتاست. ^۱

مى شود. وقتى بيدار مى گردم، آنچه را در خواب ديده ام ، نابود مى گردد.

۰.امام عليه السلام :اگر چيزى را بگويم كه در خواب ديده اى و بر خلاف سراب ـ كه هيچ گونه اثر عينى ندارد ـ در تو اثر گذاشته باشد و از آن لذّت برده باشى ، سخنم را تصديق مى كنى ؟

طبيب : آرى .

۰.امام عليه السلام :تا به حال در خواب ، با زنى ناشناس يا شناس آميزش جنسى انجام داده اى تا اين كه محتلم شوى ؟

طبيب : آرى بى اندازه .

۰.امام عليه السلام :آيا به همان اندازه كه در بيدارى از آميزش جنسى لذّت مى برى، در خواب لذّت نمى برى، و به همان اندازه كه در بيدارى از تو منى خارج مى شود ، در خواب خارج نمى شود؟ اين معنا ادّعاى تو را در مورد تساوى خواب و سراب ، باطل مى كند .

طبيب : كسى كه در خواب محتلم مى شود ، در خواب ، همان چيزهايى را مى بيند كه در بيدارى به وسيله حواس ديده است .

۰.امام عليه السلام :اين سخن، نظريّه مرا تأييد مى كند؛ زيرا تو ناخودآگاه ، اعتراف كردى كه عقل پس از تعطيل شدن حواس ، مى تواند چيزهايى را درك كند. بنابراين چگونه شناخت عقل را ، در حالى كه حواسْ تعطيل نشده اند ، انكار مى كنى ؟

طبيب : فكر مى كردم نمى توانى مسئله «شناخت» را حل كنى و