جمادات به زندگى جمادى، و گياهان به زندگى گياهى ، و جانوران به زندگى حيوانى ادامه بدهند .
با اين كه حيات بدون حركت ، امكان ندارد، هيچ موحّدى نمى تواند بگويد كه خدا، همان حركت است؛ چون حركت نيز مثل چيزهاى ديگر از آفريده هاى خداست. نهايت ، آفريده اى است كه موجب پيدايش مخلوقات ديگر مى شود .

خدا حركت نيست

حكماى يونانى كه مى گفتند : «حركت ، خداست» ، اشتباه مى كردند؛ چون حركت به وجود نمى آيد ، مگر اين كه نيرويى آن را به وجود بياورد و تا آن نيرو هست ، حركت ادامه دارد و بعد از اين كه نيرو از بين رفت، حركت متوقف مى شود .
چون حركت از نيرو به وجود مى آيد، پس «آفريده» است، نه آفريننده؛ و نيرويى كه حركت را به وجود مى آورد ، نيروى خدايى است .
البته يك موحّد مى تواند بپذيرد كه حركت، چيزهاى ديگر را به وجود مى آورد ، و اين عقيده مغاير با توحيد نيست؛ چون خداوند براى اداره امور جهان، اسباب را به وجود آورده است و يكى از اسباب اصلى ، حركت است .
بعضى از حكماى يونان گفته اند : حركت، مادّه است و مادّه ،

وحدت وجود

جابر : شما فرموديد كه خداوند در همه جا هست .

۰.امام عليه السلام :آرى، من گفتم و به اين گفتار ، عقيده دارم .

جابر : بنابراين بايد تصديق كنيد كه خدا در همه چيز نيز هست ؟

۰.امام عليه السلام :آرى .

جابر : بنابراين بايد عقيده كسانى كه مى گويند : آفريده و آفريدگار يكى است ، ^۱ صحيح باشد؛ چون وقتى معتقد شديم كه خدا در همه چيز هست، بايد تصديق كنيم كه همه چيز حتى سنگ و آب و گياه ، خدايند .

۰.امام عليه السلام :چنين نيست و اشتباه مى كنى . خدا در سنگ و آب و گياه هست؛ ولى سنگ و آب و گياه ، خدا نيستند، همان طور كه روغن در چراغ هست؛ ولى چراغ، روغن نيست .
اگر اين عقيده صحيح باشد ، بايد هر يك از موجودات اين جهان داراى قدرت خدايى باشند؛ چون خدا هستند .
آيا هيچ يك از كسانى كه عقيده به «وحدت خالق و مخلوق» دارند و در نتيجه خود را خدا مى دانند، تا امروز توانسته اند كارى بكنند كه معلوم شود داراى صفات خدايى هستند ؟!
اى جابر! بدان كه هر چند خداوند در همه جا و همه چيز هست ، اما آن امكنه و اشياء ، خدا نيستند و همه مخلوق خدايند، و اوست كه حركات را به وجود مى آورد و با ايجاد حركات ، سبب مى شود كه