تو متوجّه نشده اى كه خداوند قوانين را براى انسان وضع مى كند، نه جماد. زندگى جماد ، يكنواخت است و لذا قوانين مربوط به آن نيز ثابت است؛ ولى زندگى اجتماعى انسان ، تغييرپذير است و خداوند در هر دوران به اقتضاى وضع زندگى نوع بشر ، قوانين خاصى به وسيله پيامبران خود براى آنها وضع مى نمايد .
خداوند از ابتدا مى دانست كه به مسلمانان دستور مى دهد كه به سوى بيت المقدس نماز بخوانند و نيز مى دانست كه پس از مدّتى قبله آنها را تغيير مى دهد .
اين من و تو هستيم كه تصوّر مى كنيم احكام خدا تغيير كرده است؛ ولى خود او مى داند كه قوانين او ثابت است .
دو مثال مى زنم تا آنچه را مى گويم ، بهتر درك كنى:
مگسى كه در نيمه بهار متولّد مى شود ، اگر تا فصل زمستان زنده بماند و با سرماى زمستان مواجه گردد ، فكر مى كند كه قواعد جهانْ دگرگون شده؛ ولى آيا براى من و تو هم مطلب چنين است ؟

جابر : نه .

۰.امام عليه السلام :من و تو چون پيش بينى مى كرديم كه پس از تابستان، زمستان خواهد آمد، در نظر ما هيچ گونه تغيير در قوانين [ ثابت] جهان آفرينش به وجود نمى آيد .
فرض مى كنيم كه تو داراى ملكى هستى و آن را در اختيار مردى مى گذارى براى يك سال؛ ولى او نمى داند كه مدّت در اختيار داشتن او

داشت؛ زيرا هر كس در آن روز تا حدودى تحصيل كرده و لااقل سواد دارد و لذا دانشمندان مى توانند حقايق دين را به آنها بفهمانند و من اميدوارم روزى فرا رسد كه اگر تمام مردم به حقايق دين اسلام آگاه نيستند، اكثريت آنها، حقايق را درك نمايند .

فلسفه نسخ

جابر : چرا پيامبر ، قبله مسلمين را تغيير داد؟ ^۱

۰.امام عليه السلام :پيغمبر به دستور خداوند اين كار را كرد .

جابر : مگر خداوند، داناى مطلق نيست ؟

۰.امام عليه السلام :چرا .

جابر: تغيير دادن تصميم در زندگى ما ، ناشى از نادانى ماست؛ ولى خداوند كه داناى مطلق است و همه چيز را براى هميشه مى داند، نبايد تصميم خود را تغيير دهد. پس با اين كه در ابتدا دستور داده بود كه مسلمانان به طرف بيت المقدس نماز بخوانند، چرا پس از مدّتى تصميم خود را عوض كرد و دستور داد به طرف كعبه نماز بخوانند ؟

۰.امام عليه السلام :اى جابر! يك كفه استدلال تو درست است؛ اما كفه ديگر نادرست است و از اين بدتر، تو كفه سوم را هيچ در نظر نگرفته اى .

جابر : كدام كفه ؟

۰.امام عليه السلام :مردم !