147
روح و ريحان ج1

و در حديث است : حضرت عيسى عليه‏السلام برخاست و پاهاى حواريين را بوسيد و فرمود : تواضع كنيد عالم را به اين نحو كه من تواضع كردم شما را ، بعد فرمود : تواضع زياد مى‏كند حكمت را ، و به عكس است تكبّر ، و بدانيد گياه در زمين روئيده مى‏شود نه در كوه .
پس خوب است اهل ايمان تعاطى ننمايند در تواضع و سبب از براى حسد و بغض نشوند و تحقير و توهين نكنند اهل حق و زمره فقراء را ، در هر حال ظاهراً و باطناً متواضع باشند .
و در حديث است : حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله براى صديقه طاهره عليهاالسلام برمى‏خاست ۱ ، و براى جعفر در وقتى كه مراجعت از حبشه كرد برخاستند ۲ ، و در وقتى كه سعد بن عباده را براى حكومت خواستند و وى مرد جسيمى بود و بر الاغى سوار شده فرمودند : « قُومُوا لِسَيِّدِكُمْ » فَقامُوا وَاَنْزَلُوهُ۳.
و بعضى گفته‏اند : اين امرى كه فرمود اختصاص به قبيله خود سعد بن عباده داشته است .
خلاصه تعظيم و تكريم سادات امرى است آسمانى و تعظيم مؤمن ـ خصوص عالم ـ نيز عند العقل و النقل ممدوح و پسنديده است به هر وضعى كه در هر زمان مرسوم است ، و گويا بهترين تعظيم‏ها ايستادن باشد .
و تمثّل ـ كه قيام در حضور جبابره است از ازمنه قديمه تاكنون معلوم شده است ـ از ۴ حضرت نبوى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله منع نمود .

1.عوالى اللآلى ۱/۴۲۴ ح ۱۳۹ ، مستدرك سفينة البحار ۸/۶۳۳ .

2.عوالى اللآلى ۱/۴۲۴ ح ۱۳۹ .

3.السير الكبير شيبانى ۲/۵۸۹ .

4.كذا ، ظاهراً تصحيف « را » مى‏باشد .


روح و ريحان ج1
146

اما حضرت ختمى‏مآب صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مقرر فرموده بودند در مجلسى كه وارد مى‏شوند براى آن جناب كسى برنخيزد چنانكه در كتاب « فضائل السّادات » منقول است : « إنَّهُ صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهيَكْرَهُ أنْ يُقامَ لَهُ وَكانَ إذا قَدِمَ لا يَقُومُونَ لِعِلْمِهِمْ بِكَراهَتِه ذلِكَ وَاذا فارَقَهُمْ قامُوا حَتّى يَدْخُلَ مَنْزِلَهُ لِما يَلْزِمَهُمْ مِنْ تَعْظيمِه »۱ .
پس از اين حديث معلوم مى‏شود زمانى كه آن جناب از مجلسى برمى‏خاست آنگاه اصحاب تبعيّت كرده برمى‏خاستند و تعظيم ايشان براى رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله زمان قيام و حركت از آن مجلس بوده ، و هر آنكه منصف است مى‏داند در اين زمان اين نحو تواضع محنتى عظيم شده است از براى اهل قيد بلكه موجب فتنه‏ها و فسادها گرديده است ، واللّه‏ دوستى به اين نحو تواضع ناشى از حبّ جاه و نخوت و اظهار شأنى است و ميل به منيّت مى‏شود ، پس افعال سيّد انبياء صلى‏الله‏عليه‏و‏آله براى امّت مرحومه خود ، ناصح مشفق است بايد به مفاد « كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللّه‏ِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ »۲ به قدر مقدور تأسّى نمود و غافل نشد و اين گونه امراض را معالجه نمود .

در تعظيم مؤمن است

بلى ، مرحوم شهيد طاب ثراه در « قواعد » ۳ فرموده است : « يَجُوزُ تَعظيمُ المُؤمِن بِما جَرَتْ بِهِ عادَةُ الزَّمانِ وَإنْ لَمْ يَكُنْ مَنْقُولٌ عَنِ السَّلَفِ لِدِلالَةِ العُمُوماتِ عَلَيْهِ ، قالَ اللّه‏ تَعالى« وَمَن يُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللّه‏َ فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ عِندَ رَبِّهِ »۴» .
پس تواضع مؤمن از اين بيان بر حسب عادت معموله در نزد اهل هر زمان لازم است ، و بنا به مفاد آيه كريمه تعظيم شعائر و حرمات اللّه‏ است .

1.عوالى اللآلى ۱/۴۳۵ ح ۱۴۱ ، بحار الانوار ۷۳/۳۸ ، نيز سنن ترمذى ج ۵ كتاب الادب ح ۲۷۵۴ با اختلاف اندك .

2.احزاب : ۲۱ .

3.القواعد والفوائد ۲/۱۵۹ ، همچنين رجوع شود به : نضد القواعد الفقهية ، مقداد سيورى : ۲۷۲ ، بحار الانوار ۷۳/۳۸ .

4.حج : ۳۰ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166770
صفحه از 433
پرینت  ارسال به