167
روح و ريحان ج1

اما حديث : « كُلُّ حَسَبٍ وَنَسَبٍ۱فَمُنْقَطِعٌ يَوْمَ القيامةِ ما خَلا حَسَبى وَنَسَبى » از علماء اسلام كراچكى در « كنز الفوائد » ۲ ذكر فرموده است ۳ ، و علاّمه اعلى اللّه‏ مقامه در « تذكره » از خصايص نبويّه شمرده است كه اولاد دختر منسوب به پدر دختر نيست بلكه منسوبند به شوهر دختر ، اما اولاد فاطمه زهراء عليهاالسلام منسوب به حضرت رسول‏اند به خلاف مشهور .
و مرحوم سيّد مرتضى از اين جهت فرمود : هر سيّدى كه مادرش هاشميّه است مى‏توان او را خمس داد .
و حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمودند : « كُلُّ قَوْمٍ فَعُصْبَتُهُمْ لأبيهِمْ إلاّ أوْلادُ فاطِمَة فانّى عُصْبَتُهُمْ وَأنا أبُوهُمْ »۴ و مراد از « عصبة » آن ريسمان و طناب مفصل از بدن است .
ملخّص معنى آنكه : هر قومى ريسمان نسبتشان به پدرشان منتهى است مگر اولاد فاطمه كه من عصبه و من پدر ايشانم .
وأيضاً قال رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : « إنَّ لِكُلِّ قَوْمٍ إبْناً يَنْتَمُونَ إلَيْها إلاّ وُلْدَ فاطِمَةَ فأنا۵وَليُّهُمْ وَأنا عُصْبَتُهُمْ وَهُمْ عُصبَتى خُلِقُوا مِنْ طينَتى ، وَيْلٌ لِلْمُكَذِّبينَ بِفَضْلِهِمْ ! مَنْ أحَبَّهُمْ أحَبَّهُ اللّه‏ُ »۶ .
خلاصه معنى حديث « كلّ نسب . . » الى آخره به قول قائلى اين است كه : روز قيامت انساب نفعى نمى‏دهد ليكن نسبت به حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نافع است .

1.در بعضى از منابع حديثى بجاى « كل حسب و نسب » عبارت « كل نسب و صهر » آمده نظير آنچه در امالى شيخ طوسى ۱/۳۵۰ و وسائل الشيعة ۲۰/۳۸ ح ۲۴۹۶۹ نقل شده است .

2.كنز الفوائد : ۱۶۶ ، و به نقل از وى در مستدرك الوسائل ۱۴/۱۶۷ ح ۱۶۳۹۹ .

3.و نيز طرائف ابن طاوس ۱/۷۶ ح ۹۹ به نقل از احمد بن حنبل ، شواهد التنزيل ۱/۵۳۰ .

4.كنز الفوائد : ۱۶۶ ، مستدرك الوسائل ۱۴/۱۶۷ ح ۱۶۳۹۹ .

5.در چاپ سنگى : فأنّا ـ با تشديد ـ كه غلط است .

6.كنز العمال ۱۲/۹۸ ح ۳۴۱۶۸ ، تاريخ مدينة دمشق ۳۶/۳۱۳ ، بشارة المصطفى : ۷۵ .


روح و ريحان ج1
166

« مسالك » ۱ است كه : جماعتى از اصحاب مانند مرحوم شيخ مفيد ۲ و ابن برّاج ۳ و ابن ادريس ۴ را اعتقاد آن است لفظ اولاد شامل اولاد اولاد تا انقراض عالم هست ، چنانكه خداوند فرمود : « يَا بَنِى آدَمَ » و « يَا بَنِى إِسْرَائِيلَ » كه شامل جميع اولاد آدم و بنى اسرائيل است ، و اجماع است بر حرمت حليله ولد ولد لقوله تعالى : « وَحَلاَئِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلاَبِكُمْ »۵ و لقوله : « يُوصِيكُمُ اللّه‏ُ فِى أَوْلاَدِكُم »۶ و « ذريّه » به ضمّ ذال در لغت نسل و فرزندان است بطناً بعد بطن ، پس شامل تمام سادات قريبة النسب و بعيده مى‏شود .
و آنچه حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمود به هارون الرشيد در معنى ذريّه اقوى شاهديست .
خلاصه تمام سادات ، عترت و ذريّه و اولاد پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهاند بلكه هر كس از شير ايشان خورد از ايشان است و نبى اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله پدر اوست ، چنانكه ثقة المحدّثين كلينى در كتاب « كافى » ۷ از حضرت رضا عليه‏السلامروايت كرده است كه : شخصى بر آن جناب عليه‏السلاموارد شد و عرض كرد : جعلت فداك ! چه مى‏فرمائيد در حق مردى كه بميرد و وارثى جز برادر رضاعى ندارد ، آيا از او ارث مى‏برد ؟ فرمود : « بلى پدر من از جدّ من رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهخبر داد : هر كس از شير ما بخورد يا آنكه فرزندى از ما را شير بدهد پس ما پدران او هستيم » .
و اين حديث بسيار شريف است ، پس ارتضاع و ارضاع از اين سلسله موجب فخر و اجر و تشريف نسب است .

1.مسالك الأفهام ۵/۳۹۳ .

2.المقنعة : ۶۵۳ ـ ۶۵۴ .

3.المهذب ۲/۸۹ .

4.السرائر ۳/۱۵۷ .

5.نساء : ۲۳ .

6.نساء : ۱۱ .

7.كافى ۷/۱۶۸ ح ۱ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166428
صفحه از 433
پرینت  ارسال به