247
روح و ريحان ج1

و فرزندانش نيز اقتداء و اقتفاء ۱ به آثار پدر و پدران ديگر خودشان نمودند ، و در علوم و فضائل مانند و نظيرى نداشتند .
بلى ، چند حديث از كتب معتبره و دواوين معتمده اهل حديث و خبر براى اطّلاع بعضى از اهل تبصره و نظر در اين مورد مقتضى است بنويسد :

حديث اول:در بيان پيغام دادن عبداللّه‏ محض به حضرت صادق عليه‏السلام

در كتاب روضه «كافى» ۲ مروى است كه : ابو محمد عبداللّه‏ بن حسن مثنى فرستاد رسولى خدمت حضرت صادق عليه‏السلامتا عرض كند از زبان وى : من از تو شجاع‏تر و سخى‏تر و اعلم هستم ، پس آن رسول ابلاغ كرد پيغام عبداللّه‏ را . حضرت صادق عليه‏السلامدر جواب فرمودند : اما شجاعت تو امتحان مى‏خواهد تا جُبن تو در موقف معلوم شود ؛ اما سخى كسى است كه چيزى را از جهتى كه منسوب به اوست بردارد و در مقامش كه حق است بگذارد .
اما علم ، پدرت على بن ابى طالب عليه‏السلام هزار بنده آزاد كرد و نام پنج تن را گذارد آيا تو عالمى به آنها ؟ بيان كن .
پس رسول مراجعت كرده گفت : عبداللّه‏ مى‏گويد : تو اى جعفر بن محمد ! تصحيف كننده‏اى ؟ آن جناب عليه‏السلام فرمود : بلى قسم بخداوند كه من صُحُف ابراهيم و موسى و عيسى هستم كه از پدران خود ارث بردم .
و اين بنده نخواسته‏ام در اين اوراق سوادى كه مشعر و مذمّت بعضى سادات و بنى حسن عليه‏السلام بوده باشد كرده باشم كه بقاء آن در روزگاران موجب سواد وجه اين

1.در اصل : افتقاء .

2.كافى ۸/۳۶۳ ح ۵۵۳ ، من لا يحضره الفقيه ۴/۴۱۸ ح ۵۹۱۴ .


روح و ريحان ج1
246

محمد ديباج رسيد و عاقبت او را به نزد برادر امّى وى عبداللّه‏ محض در زندان بردند و حبس كردند .
پس محمد ديباج اظهار تشنگى كرد . كسى به وى آب نداد . پس عبداللّه‏ فرياد ۱ : يا مَعْشَرَ اَلْمُسْلِمينَ ! اَيَمُوتُ اَوْلادُ رَسُولِ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهعَطْشاناً ۲ ؟ ! برآورد يعنى : اى مردمان ! آيا اولاد پيغمبر خدا رواست تشنه بميرند و كسى بر ايشان رحم نكند ؟ !
و روزى عبداللّه‏ به منصور دوانيقى فرمود : هكذا فَعْلَنا بِكُمْ يَومْ بَدرٍ ؟ ! يعنى : در روز بدر به شما ما چنين كرديم ۳ ؟ !
اين بيان اشاره به حكايت اسيرى عبّاس بن عبدالمطلب است كه در وقعه بدر بعد از اسيرى در زير قيد و زنجير ناله مى‏كرد ، حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهفرمود : «مَنَعَنى اَنينُ العبّاسِ اللَّيْلَةَ أنْ اَنامَ» يعنى : ناله عبّاس نگذارد بخوابم ۴ .
خلاصه عبداللّه‏ بسيار صفات پسنديده داشت كه مخالف و مؤالف او را مرضىّ دانستند .
و معروف است مصعب زبيرى مى‏گفت : كُلُّ حَسَنٍ الى عبداللّه‏ بنِ حَسَنْ ، يعنى : هر نيكوئى از عبداللّه‏ است ۵ .
و چون كثير السّن بود او را شيخ بنى هاشم مى‏گفتند .
و برخى گفته‏اند : عبداللّه‏ محض جميل و كريم و فاضل و سخى‏ترين مردمان بود ، ۶

1.در چاپ سنگى كلمه «زد» اضافه شده (فرياد زد..) ولى چون پس از جمله عربى ، كلمه «برآورد» آمده ، كلمه «زد» زائد بنظر مى‏رسد .

2.در حاشيه لفظ «عطاشاً» آمده كه ظاهراً نسخه بدل از «عطشاناً» مى‏باشد .

3.مقاتل الطالبيين : ۱۵۰ ، المسائل الجارودية : ۵ .

4.شرح ابن ابى الحديد ۱۴/۱۸۲ ، تاريخ الطبرى ۲/۴۶۲ ( چاپ معارف مصر ) ، الاغانى ۴/۲۰۵ ـ ۲۰۶ چاپ دارالكتب ، كنز العمال ۱۰/۴۱۹ .

5.المجدى فى انساب الطالبيين : ۳۴۷ به نقل از مقاتل الطالبيين .

6.المجدى : ۳۴۷ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 167034
صفحه از 433
پرینت  ارسال به