زيد بن حسن بن على بن ابىطالب عليهمالسلام
اين بزرگوار فرزند بلا واسطه حضرت امام حسن مجتبى عليهالسلام است ، و مادرش امّ بشر بنت ابى مسعود عقبة بن عمرو انصارى يا امّ طلحه است . و در زمره اولاد امام حسن عليهالسلاماسنّ از وى نبود و او را شريف بنى هاشم خواندند ، و جدّ سوّم حضرت عبدالعظيم است .
و زيد را دو فخر سزد : از جهت عالى فرزند امام حسن عليهالسلام بودن ، و از جهت نازل فرزندى چون حضرت عبدالعظيم داشتن .
الحق مؤلف و جامع « نامه دانشوران » حضرت شاهزاده اعظم و نواب كامياب افخم اعتضاد السّلطنه وزير علوم ـ دام اعتضاده و تأييده المِلّة والدّولة ـ در وجيزه مختصرى كه از احوال حضرت عبدالعظيم مرقوم فرمودند بدين عبارت مليحه معذرت خوشى خواستهاند ، وليكن بزرگوارى زيد به جهت بودن جدّ حضرت عبدالعظيم است و در ميان شيعه به همين جهت بزرگ شد .
كما عَلَت برَسولِ اللّه عَدنانُ ۱
و از حُسن حال زيد از آنچه در كتاب « ارشاد » ۲ شيخ مفيد عليه الرحمة است اسلاميان
1.از اشعار مشهور ابن الرومى است ، بدين گونه :
قالوا أبو الصقر من شيبانَ قلت لهمكلا لعمرى ولكن منه شيبانُ وكم أب قد علا بابنٍ ذُرا حسبكما علت برسولِ اللّه عدنانُ
رجوع كنيد به : مغنى اللبيب ۱/۱۱۸ (۱/۱۶۰) از چاپ ديگر ، سبل الهدى والرشاد ۱/۴۳۶ ، البرهان زركشى ، ۲/۴۶۵ ، و با اختلاف اندك در الكنى والألقاب ، قمى ۲/۳۹۴ .
2.ارشاد مفيد ۲/۲۰ ـ ۲۱ ، بحار الانوار ۴۴/۱۶۳ ح ۲ .
