281
روح و ريحان ج1

صفات حميده مانند نداشت ، ليكن مى‏شنود سؤال اهل فاقه و حاجت را ، و مى‏داند آنچه را كه از وى طلب مى‏نمايند ، باز خواهشمند است از طالب معروف تا طلب حاجت از وى كند ، و بلندى مجد از پدران و اجداد اوست هر چند دنىّ لئيم پستى او را خواهد ، و پدران او به بندگان بخشش‏ها كردند ، و به مهمانها مهربانى‏ها نمودند ، و در زمان ترس و نزول نوائب مانند شيرها بودند ، پس از براى ايشان بزرگى و بزرگوارى ارثى است كه از پدرانشان يافته‏اند و عطاء به عزّت است ، و چون بزرگى از ايشان بميرد به جاى آن بيايد مانند آن تا اصلاح امور بندگان را كند .

زيادة

بعد از شرح حال زيد بن حسن خالى از فائده نيست از براى رفع شبهاتِ بعضى از بى‏خبران ، در مقام بيان و توضيح حال زيد بن على بن الحسين و زيد النار بن موسى بن جعفر (ع) برائيم .

[ شرح حال زيد بن على بن حسين بن على عليهم‏السلام ]

اما زيد بن على شهيد ، كمالات نفسانيّه‏اش لا تحصى است و عبارت مرحوم شيخ مفيد است : وَكانَ زَيدُ بنُ عَلىٍّ عَينَ اِخوَتِهِ بَعد اَبى جَعفَرٍ الباقرِ عليه‏السلام واَفضَلَهُم ، وكانَ وَرِعاً عابداً فَقِيهاً سَخيّاً شُجاعاً دَعَا بِالسّيْفِ يَأمُرُ بالاَمرِ وَيَنْهى عَن المُنكَر ويَطلبُ بثاراتِ الحُسَين عليه‏السلام ، وهُو جَمُّ الفَضائِلِ عَظيمُ المَناقِبِ وَحَليفُ القُرآنِ والاُسطوانَةُ ۱ .
و آنچه كرد با طايفه أمويّه و زمره مروانيّه براى خدا و خونخواهى دماء طاهره و نفوس مطهّره جدّ بزرگوار و سائرين از اولياء اللّه‏ بوده ، و حضرت صادق عليه‏السلام در خبرى كه مشروح است فرمود : « ويلٌ لِمَنْ سَمِعَ واعِيَتَهُ وَلَمْ يُجِبْه »۲ ، يعنى : واى به كسى كه ناله زيد را بشنود و او را يارى ننمايد .

1.ارشاد ۲/۱۷۱ ، نيز روضة الواعظين : ۲۷۰ ، احتجاج طبرسى ۲/۱۳۵ .

2.عيون اخبار الرضا عليه‏السلام ۲/۲۵۵ ح ۱ ، احتجاج طبرسى ۲/۱۳۵ ، بحار الانوار ۴۶/۱۷۴ ح ۲۷ .


روح و ريحان ج1
280

و پسرش امير حسن جدّ دوم حضرت عبدالعظيم است به نحوى كه مذكور مى‏شود و جمعى ستّى نفيسه كه مدفونه در مصر است دختر زيد دانند ، و قول بعضى بر خلاف آن است ، و شرح حال ستّى نفيسه بيايد .
و واقدى نقل كرده : زيد چند ميل به مدينه مانده در منزلى كه بطحا نامند وفات كرد ، وى را به بقيع نقل كردند ، و به قولى در حاجز كه بين مكّه و مدينه است مدفون شد .
و به روايت سبط ابن جوزى در كتاب « مناقب » زيد دو خواهر داشت : يكى ام الحسن ، و ديگرى ام الخير .
و سابقاً عرض شد : به روايت مرحوم شيخ مفيد دختران امام حسن عليه‏السلامپنج نفر بودند .
و در وفات زيد شعراء مراثى بسيار انشاء كرده‏اند از آن جمله :


فاِن يَكُ زيدٌ غالَت الاَرضُ شَخْصَهُفَقَد بانَ مَعروْفٌ هُناكَ وَ جُودُ
وَاِن يَكُ امسى رَهْنَ رَمْسٍ فَقَد ثوى۱بِه وَهْوَ مَحْمُودُ الفِعْالِ فَقيدُ
سَميعٌ اِلى المُعْتَرّ يَعْلَمُ أنَّهُسَيَطلبُه المَعروفُ ثُم يَعُودُ
وَلَيْسَ بقَوّالٍ وَقَد حَطَّ رَحْلَهُلِمُلتَمِس المَعروفِ أيْنَ تُرِيدُ اُسودُ
إذا قَصَّرَ الوَغْدُ الدَّنىّ۲نَمى بهإلى المَجْدِ آباءٌ له و جُدُودُ
مَباذِيلُ لِلْمَوْلى مَحاشِيدُ لِلْقرىوَفِى الرَّوْعِ عِنْدَ النّائِباتِ [أُسُودُ]
اِذَا انتَحَلَ العزُّ الطَريف فاِنّهُملَهُمْ ارْثُ مَجدٍ ما يرام تَليدُ
اِذا ماتَ مِنهُم سيّدٌ قام سَيّدٌكريمٌ يبُنَّى بَعدَهُ وَيَشِيدُ۳
خلاصه از ترجمه اين‏طور مى‏نمايد : زيد بن حسن اگر چه در خاك پنهان است ليكن جود و سخا و نيكى‏هاى او پنهان نيست و مستور نمى‏شود ، و اگر چه زيد گرو خاك شد و در

1.در چاپ سنگى : توى .

2.در چاپ سنگى : الوعد الدنا .

3.ارشاد شيخ مفيد ۲/۲۲ ، تاريخ مدينة دمشق ۶/۳۰۲ (۱۹/۳۸۱ از چاپ ديگر) ، بحار الانوار ۴۴/۱۶۴ ، كشف الغمة ۲/۲۰۰ ، العدد القوية : ۳۵۳ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166617
صفحه از 433
پرینت  ارسال به