305
روح و ريحان ج1

سابقٌ ومُقتصدُنا ناجٍ وظالِمُنا مغفورٌ » 1 . پس ائمّه طاهرين عليهم‏السلام سابقين‏اند و مقتصدين از ذريّه نبويّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ناجين و ظالمين از ايشان مغفورين .
و ايضاً مرويست در معنى آيه « قُلِ الْحَمْدُ للّه‏ِِ وَسَلاَمٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَى » 2 اهل بيت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهاند 3 .
پس بر اين آيات كريمه و اخبار صحيحه مرويّه ، اولاد ائمه طاهرين كه خروج كردند و شهيد شدند اگر ظالم به نفس بودند داخل در عنوان مصطفين‏اند و عاقبت عملشان خير است و از اين جهت روايتى كه دلالت كند بر مذمّت ايشان نيست .
و عجب فرمود صاحب كتاب « فوائد العلماء وفرائد الحكماء » 4 : ذريّه نبويّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهدر نزد من مانند كتاب اللّه‏اند ، صالح ايشان آيه محكمه است كه بايد بوسيد و بر سر گذارد ، و اطاعت كرد ، و آنكه طالح است مانند آيه منسوخه يا متشابه است كه ببوسند و بر سر گذارند ليكن متابعت ننمايند ، فواللّه‏ ما نَرجُو الخير فى الدّنيا والآخِرة الاّ بفَضلِ اللّه‏ تعالى ورَحمتِه وَمحبّتِهِ وَمحّبةِ رَسُولِهِ صلى اللّه‏ عليه وآلهِ وَلَيس لَنا عملٌ نَرْجُوه سِوى ذلك .
و در كتاب سنّيان است : محبّت و مودّت سيّد شريف و اجب است اگر چه رافضى باشد براى آنكه شيخين به واسطه سبّ كردن از سيّد شريف مؤاخذه نمى‏كنند .

1.روضة الواعظين : ۲۹۸ ، كنز العمال ۲/۴۸۵ ، و مجمع البيان ۸/۲۴۵ به نقل از عمر بن الخطاب ، و سيوطى در الدر المنثور ۵/۲۵۲ از انس از رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله نقل كرده است .

2.نمل : ۵۹ .

3.بحار الانوار ۴۳/۲۷۹ ، مناقب ابن شهر آشوب ۳/۳۸۰ به نقل از ابن عباس .

4.كتاب از سيد محمد بن محمد بن حسن بن قاسم حسينى عيناثى جزينى عاملى صاحب كتاب معروف « الاثنا عشرية فى المواعظ العددية » است . رجوع كنيد به : ذريعه ۱۶/۳۳۳ ش ۱۵۴۱ و ۱۶/۳۴۹ ش ۱۶۲۲ .


روح و ريحان ج1
304

و گروهى از ايشان سبقت گزيده‏اند به نيكوئيها كه پيوسته عمل به احكام قرآنيّه كنند به فرمان خدا ، و اين اصطفا بخشايش بزرگى است از جناب علىّ اعلى .
ائمّه طاهرين عليهم‏السلام فرمودند : اين طايفه ثلاثه تمام ذريّه نبويّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهاند چنانكه در « تفسير مرحوم على بن ابراهيم قمّى » 1 كه از مشايخ مرحوم محمّد بن يعقوب كلينى عليه الرّحمه است و از تفاسير معتبره شيعه است روايت شده كه : اين آيه در حقّ اولاد رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مطلقاً نازل گرديد ، و مراد از « ظالم لنفسه » كسى است كه انكار امامت نمايد ، و مراد از انكار حق رتبه تكريم است نه انكار اصل امامت ، و مراد از « و منهم مقتصدٌ » كسى است كه اقرار به امامت امام نمايد ، و مراد از « ومنهم سابقٌ بالخيرات » ائمه معصومين‏اند .
و گفته‏اند : « الخيرات » جمع محلّى به لام است ، دلالت بر عموم مى‏كند .
ديگر آنكه از كلمه « الذين اصطفينا » تمام ذريّات و اولاد حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهمفهوم مى‏شود 2 ، و اين شرافتى است بزرگ ، و آيه كريمه « الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا » 3 نيز مؤيّد مراد است .
و حضرت سيّد سجّاد عليه‏السلام فرمودند : « واللّه‏ اين آيه نازل شد در حقّ ما اهل بيت » 4 .
پس اين سه فرقه تماماً ذريّه نبويّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله هستند .
و اسامة بن زيد 5 از حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله روايت كرد كه آن جناب فرمودند : « سابقُنا

1.تفسير القمى ۲/۲۰۹ .

2.بدين معنا مرحوم ابن طاوس در كتاب سعد السعود : ۷۹ تصريح فرموده ، نيز مرحوم مجلسى در بحار الانوار ۲۳/۲۱۹ و حويزى در نور الثقلين ۴/۳۶۲ .

3.فاطر : ۳۲ ، پس از اين آيه در متن سنگى كلمه « ذرية » آمده كه مربوط به اين آيه نيست ، و احتمالاً منظور مؤلف ذكر آيه ۳۳ و ۳۴ سوره آل عمران بوده : « إِنَّ اللّه‏َ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحاً وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّه‏ُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ » .

4.روايت سورة بن كليب از امام باقر عليه‏السلام نيز به همين مضمون است . رجوع كنيد به : بصائر الدرجات : ۶۶ ح ۱۱ ، نيز بقيه روايات باب ملاحظه شود ، توضيحات جالبى مرحوم شريف مرتضى در باره آيه مورد نظر در رسائل خود ۳/۱۰۲ بيان داشته است .

5.در منابع موردى كه روايت را از اسامة بن زيد نقل كرده باشند نيافتم ، احتمالاً بين روايت اسامه و روايت بعد آن كه در پاره‏اى از منابع نقل شده خلط شده است . به عبارت قرطبى در تفسيرش ۱۴/۳۴۶ توجه فرمائيد : وروى اسامة بن زيد أن النبى صلى اللّه‏ عليه [وآله ]وسلم قرأ هذه الآية و قال : كلهم فى الجنة . وقرأ عمر بن الخطاب هذه الآية ثمّ قال : قال رسول اللّه‏ صلى اللّه‏ عليه [وآله ]وسلم : سابقنا سابق . .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166623
صفحه از 433
پرینت  ارسال به