و از آيه مباركه « وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ وَلاَ نَبِىٍّ »^۱ نيز اين فقره واضح مى‏شود .
و در كتاب « اصول كافى » ^۲ مروى است : نبى كسى است ملك را در خواب مى‏بيند ، و رسول كسى است ملك را در خواب و بيدارى مى‏بيند ، و محدَّث ـ بفتح دال ـ كسى است آواز ملك را بشنود ، پس محدِّثِ او ، ملك است كه براى وى حديث مى‏گويد .
و در حديث است كه حضرت صادق عليه‏السلام فرمودند : « وكان سلمان مُحدَّثاً »^۳ حسن بن منصور عرض كرد : من مُحدِّثَه ؟ يعنى : كه او را خبر مى‏داد ؟ فرمود : « مَلَكٌ كَريم »^۴ .
و از اين عبارت معلوم مى‏شود جناب سلمان از شقّ ثالث از آيه مسطوره است .
آن گاه راوى سؤال كرد : پس مصاحب سلمان كه امام است به چه حالت است ؟ فرمود : « اِقْبَلْ عَلى شَأنِكَ » يعنى : پى كار خود گير و برو ^۵ .

[ در فرق بين «محدِّث» و «محدَّث» و فروع ديگر ]

و در حديث صحيح حمّاد مروى است كه گفت : حضرت صادق عليه‏السلام فرمودند : « انّ سلمان^۶كانَ مُحَدِّثاً عَن اِمامِه لا عَن رَبِّه لاَِنَّهُ لا يُحَدِّثُ عَنِ اللّه‏ِ اِلاّ الحُجَّةُ »^۷ .
و آنچه داعى دانسته است محدَّث اشرف است از محدِّث به كسر دال از آنكه قسم اول در كلام مجيد در تلو رسالت و نبوّت است و آن جهت افاضه و القاء فيوضات حقّه است از

و مرحوم ميرداماد در كتاب « رواشح سماويّه » ^۱ فرمود : حديث آن است كه مأثور از حضرت رسول صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بوده باشد ، امّا خبر از حضرت رسول و غير اوست ، پس خبر اعم است و حديث اخصّ ، و گفته‏اند كه : خبر محتمل الصدق والكذب است اما حديث اينطور نيست ، پس مى‏گوئيم : اطلاق اخبار در كتب شيعه كمتر است و احاديث زيادتر ، پس بر حديث توان اعتماد كرد اما بر خبر چندان اعتمادى نيست .
و در كتاب « اصول كافى » ^۲ مروى است : « ان حديثنا صعبٌ مُستصعَب » .
و ايضاً : « مَنْ حَفِظَ اربَعينَ حَديثاً بَعثَهَ اللّه‏ُ فقيهاً »^۳ .
و ايضاً : « اَعرِبُوا احاديثَنا فاِنّا قومٌ فُصَحَاءُ »^۴ .
و ايضاً : « حديثى حَدِيثُ ابى ، وَحَديثُ ابى حَديثُ جدّى ، وَحَديثُ جَدّى حَديثُ الحُسَين ، وحَديثُ الحُسين حَديثُ الحَسَن ، وَحَديثُ الحَسَن حَديثُ اميرالمؤمنين ، وَحَديثُ اميرَالمؤمنين حَديثُ رسُولِ اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ، وَحَديثُ رَسُول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله قَولُ اللّه‏ عَزّ وجلّ »^۵ .
و ايضاً : « الرَاوِيَةُ لِحَديثِنَا يَشُدُّ به قُلُوبَ شيعَتِنا اَفضَلُ مِن اَلْفِ عَابِدٍ »^۶ .
و ايضاً : « اِنَّ فى كُلِّ أُمَّةٍ مُحدِّثُونَ مِن غَيرِ نُبُوَّةٍ »^۷ .
و امثال اين گونه فقرات بسيار است كه دلالت مى‏نمايد مُحدّث اولى است از مُخبر و حديث اشرف است از خبر .