369
روح و ريحان ج1

يعنى : هر آنكه دروغ مى‏گويد از زبان پيغمبر اكرم البته بر او وزر و گناه ابو حنيفه و آقاى اوست و هر آنكس به قياس عمل كرد از شريعت مطهّره عدول كرده است .

در مذّمت كسانى كه جعل حديث كردند

پس بپرهيزند جماعتى از بعضى اخبار متشابهه كه خلط با اخبار اهل بيت شده ، و در مقام تهذيب برآيند ، و بعد از تصحيح و تميز و رفع اشتباه بر مردم عوام بخوانند ، و از زياده و نقصان در احاديث نبويّه صلى‏الله‏عليه‏و‏آله احتراز كنند و اگر نه مانند ابو حنيفه وضّاع حديث‏اند .
و غزالى گفته است : اجازَ اَبُو حَنيفةَ وَضْعَ الحَديثِ عَلى وِفْقِ مَذْهَبِه ۱ . يعنى : ابو حنيفه جعل حديث را بر مذهب خود جايز دانسته است .
و معروف است كه ابو حنيفه مى‏گفت : اگر رسول خدا (ص) مرا ادراك مى‏كرد از اقوال من اخذ مى‏نمود ۲ ! !
و مؤيّد مراد است آنچه شافعى گفته است : من در كتب اصحاب ابو حنيفه نظر كردم ، در يك‏صد و سى ورقه ، تمام آن را بر خلاف كتاب و سنّت يافتم ۳ !
و ايضاً شافعى گفت : ما وُلِدَ فى الإسلام اشَأَمُ من ابى حَنيفه ۴ .
و مالكى گفته است : فتنه ابو حنيفه ضررش بر امّت از فتنه ابليس بيشتر است ۵ .
و ديگرى گفت : فتنه ابو حنيفه از فتنه دجّال براى اسلاميان اعظم است ۶ .

1.الصراط المستقيم ۳/۲۱۴ .

2.الصراط المستقيم ۳/۲۱۴ به نقل از ابن مهدى . در اين صفحات مثالب و بدعتهاى بسيار ديگرى نيز مرحوم عاملى نقل فرموده كه قابل مراجعه و ملاحظه است .


روح و ريحان ج1
368

و از احاديث مجعوله ابوهريره است : فِرَّ مِنَ المَجْذُومِ فِرارَكَ مِنَ الاَسَد ۱ .

[ در شرح حال مقاتل و زهرى و سفيان ثورى از جعّالين حديث ]

و يكى از محدّثين كذّابين مُقاتل است . جزرى مى‏گويد : به اجماع محدّثين مقاتل كذّاب است ۲ .
و ساجى مى‏گويد : كذّاب متروك است .
و رازى مى‏گويد : متروك الحديث است .
و نسائى مى‏گويد : الكذّابُون المَعرُوفون بِوَضعِ الحَديثِ عَلى رسُولِ اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله أربعة : ابن أبى يحيى بالمَدينةِ وَالواقدى ببغداد و مقاتِل بخُراسان و ابن سعيد بالشّام .
و يكى زُهرى است كه احاديث براى بنى مروان جعل مى‏كرد ، و با عبدالملك بن مروان بود و امير مؤمنان عليه‏السلام را لعن مى‏نمود ۳ .
و يكى سفيان ثورى است كه از اصحاب شرطه هشام بن عبدالملك بود ، و روايت از ابى مريم مى‏كرد ۴ .
به وى گفتند : ابو مريم شراب خوار است ؟ گفت : انه لا يكَذِبُ الحَديث ، يعنى : دروغ نمى‏گويد ۵ .
خلاصه اين دو بيت را بخوان كه براى دروغگويان گفته شده است :


اِن كُنْتَ تَكذِبُ فىِ الذى حَدّثتَنىفَعَلَيْكَ وزِرُ ابىَ حَنيفَة او زُفَر
المائلينَ اِلى القِياسِ تعمّداًالعادِلينَ عَنِ الشَريعةِ والأَثَر۶

1.الصراط المستقيم ۳/۲۵۱ ، الاقناع حجاوى ۲/۸۳ .

2.الصراط المستقيم ۱/۱۶۵ ، ونيز بقيه اقوال منقوله از اين مصدر مأخوذ است .

3.الصراط المستقيم ۳/۲۴۵ .

4.الصراط المستقيم ۳/۲۵۳ .

5.اين دو بيت انشاء ابو عبداللّه‏ محمد بن زيد واسطى براى احمد بن معدل است چنانچه در هامش صراط المستقيم ۳/۲۱۰ نقل شده است .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166689
صفحه از 433
پرینت  ارسال به