415
روح و ريحان ج1

منصوب فرمودند براى نشر احاديث و اخبار و تعليم معالم دينيّه .
و خوش دارم به جهت تزيين اين اوراق در مقام شرح مختصرى از حال سفراء و وكلاء اربعه رضوان اللّه‏ عليهم كه منصوبين از امام عصر عجّل اللّه‏ فرجه بودند برايم كه براى اهل حديث و خبر با فايده و ثمر است ، و از مطالعه آن ممدوحِ حسن الطريقه ، و مذمومِ سيّى‏ء المذهب امتياز داده مى‏شود .

تأويل جليل:در شرح احوال سفراء اربعه و وكلاء امام عصر عجّل اللّه‏ فرجه

در كتاب « رجال وسيط » ۱ مسطور است : محمد بن صالح همدانى گفت : خدمت حضرت صاحب الزمان صلوات اللّه‏ عليه عريضه نوشتم : اهل بيت من مرا اذيّت مى‏كنند و تقريع و توبيخ مى‏نمايند براى اين حديث شريف كه مروى از پدران شماست كه فرموده‏اند : « خُدّامُنَا وقُوّامُنا شِرارُ خَلقِ اللّه‏ِ » ، يعنى : « خادمين ما بدترين خلق خدا هستند » .
پس آن بزرگوار در جواب مرقوم فرمودند : « خداوند سبحان فرمود : « وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِى بَارَكْنَا فِيهَا قُرىً ظَاهِرَةً »۲ پس قسم به خدا آن قرى كه با بركات است ما ائمه هستيم و شماها قرى ظاهره مى‏باشيد » .
پس روات اخبار و احاديث و اصحاب و خواص ، وسائط ظاهره بودند بين ائمه طاهرين عليهم‏السلام وخلق ، والبته حديث « خدّامنا » بر عموم خودش باقى نيست و مراد از « شرار خدّام » كسانى هستند تغيير و تبديل مى‏دهند احاديث مرويّه از ائمه طاهره را ، و مراد از « قوّام » همان خدّام‏اند كه در امور دنيويّه ايشان و در امور راجعه به عيال ائمه

1.اصل روايت در غيبت شيخ طوسى : ۳۴۵ فصل ۶ مذكور است ، و مجلسى نيز در بحار ۵۱/۳۴۳ باب ۱۶ ح ۱ از وى نقل كرده است ، نيز رجوع كنيد به : اعلام الورى : ۴۵۳ فصل ۳ .

2.سبا : ۱۸ .


روح و ريحان ج1
414

معصومه عليهاالسلام مزارى دارد ۱ .
و عجب دارم از غفلت غافلين كه به مزار وى مخصوصاً فاتحه و سلامى نمى‏خوانند .
و كشّى روايت كرد : زكريا بن آدم خدمت حضرت رضا عليه‏السلام عرض كرد : من مى‏خواهم از شهر قم بيرون آيم از آنكه سفهاء در آن بسيار شدند . فرمود : « اين كار را مكن خداوند از اهل بيت تو به جهت تو بلا را دفع مى‏كند چنانكه از اهل بغداد به جهت حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام » ۲ .
و زكريا بن آدم آنقدر مقرّب در خدمت حضرت رضا عليه‏السلام بود كه در سالى او را در طرف كجاوه خود نشانيد و به حج و زيارت مكّه مشرفه برد ، چنانكه زياد بن عيسى ابو عبيده حذّاء كوفى كه بسيار حسن المنزله در نزد آل محمد عليهم‏السلام بود هم كجاوه حضرت باقر عليه‏السلامگرديد تا مكّه معظّمه ، و وى در زمان حضرت صادق عليه‏السلام وفات كرد .
و اين رقيمه كريمه كه در مدح زكريا بن آدم است بعينه مى‏نويسد : وقال ابو طالب القمّى : دخلتُ على أبى جعفر الثانى فى آخِرِ عُمرِهِ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ : « جَزَى اللّه‏ُ صَفوانَ بن يَحيى وَزَكَريّا بن آدمَ وَسَعْدَ بْنَ سعدٍ عنّى خَيراً ! فَقَد وَفَوْا لى ، وَكانَ زَكَريّا بن آدَمَ مِمَّن تَولاّهُمْ »۳ .
وَخَرَجَ فيه مِنْ أبى جعفَر عليه‏السلام : « ذكرت ما جَرى مِن قَضاءِ اللّه‏ِ فى الرَّجُل المتوفّى رحمه‏الله يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيّاً فَقَدْ عاشَ اَيّامَ حَياتِهِ عارِفاً بالحقِّ قائِلاً بِه صابراً مُحتسِباً للحَقِّ قائِماً بما يُحِبُّ اللّه‏ وَرَسُولُه عَليه ، وَمَضى رحمه‏الله غَيرَ نَاكثٍ ولا مُبَدِّلٍ ، فَجَزَى اللّه‏ُ أَجْرَ نِيَّتِهِ وَأعطاهُ جَزاءَ سَعْيِه »۴ .
خلاصه ، اين چند تن كه از اصحاب اطياب ائمه طاهرين عليهم‏السلام بوده‏اند و خدمت ايشان شرفياب شده‏اند از رجال موثّقين و ممدوحين‏اند ، پس از امتحان و اختبار ايشان را

1.در مزار معروف به « شيخان » .

2.اختصاص : ۸۷ ، بحار الانوار ۴۹/۲۷۸ باب ۱۸ ح ۳۲ .

3.الغيبة شيخ طوسى : ۳۴۸ ، بحار الانوار ۴۹/۲۷۴ باب ۱۸ ح ۲۳ .

4.اختصاص : ۸۷ ، رجال الكشى : ۵۹۵ ، بحار ۴۹/۲۷۴ و ۵۰/۱۰۴ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 166752
صفحه از 433
پرینت  ارسال به