پس اصل قديم سيّد انام است و فرع كريم اولاد و احفاد و احباء فخام .
و آيه كريمه نور ^۱ و آيه مباركه « مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ * بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِيَانِ * فَبِأَىِّ آلاَءِ
رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ * يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ »^۲ و آيه شريفه « وَهُوَ الَّذِى خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَصِهْراً وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيراً »^۳ بر حسب تفسير اهل البيت دلالت و شواهد بر مرادند ، پس عرض مى‏كنم :
وجود حَبّه فاطميّه كه مشكات عصمت نبويّه است وعاء و ظرف اين سنابل طيبّه زكيّه بود ، و عقل اول در روز نخست سنابل وجود سادات را در كانون وجود آن مخدّره مُستكِنّ و مُستِتر يافت ، و يك يك از ايشان را به نظر كلى غيبى مشاهده فرمود ، و از وقتى كه در حجاب خاك مقبور و مستور شد تاكنون از ذرارى و انساب كريمه خود ذاهل نبوده است ، و از احوالشان دانا و بر اعمالشان بينا است ، و آيه وافيه « فَسَيَرَى اللّه‏ُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ »^۴ اطّلاع و احاطه بر ما فى الكون را مى‏فهماند ، پس صادر اوّل و نور ازل را غافل خواندن از كمال جهل و غفلت است و از عدم معرفت و بصيرت ، پس اين تكثيرات و تنزّلات بر حسب اسباب حسيّه كه در مخلوقات توديع شد و برحسب معنى اين عالم ظاهر ، تطبيق با عالم باطن بايد كند مانند تبعيّت اراده نبويّه با اراده حتميّه الهيّه .

در تطبيق آن عالم با عالم ازل

اكنون اهل رشاد و سداد خلاصه‏اى از مراد اين احوج عباد را بدانند :

داده شده است ، كَما قَالَ اللّه‏ُ تَعالى
: « خَلَقَكُم مِن نَفْسٍ وَاحِدَةٍ »^۱ .
و اين آيه دلالت دارد كه مصدر واحد است و اتّحاد مصدر دليل بر اتّحاد صدورى است كه
دالّ بر اتّحاد صادر است چنانكه فرمود : « مَا خَلْقُكُمْ وَلاَ بَعْثُكُمْ إِلاَّ كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ »^۲ . اين آيه نيز دلالت بر اتّحاد مبدأ و معاد نفوس مى‏نمايد .


چون نه سر پيداست وصفش را نه بُننيست لايق بيش ازين گفتن سخن
« وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِن أَبْوَابِهِا »^۳ .
و اين بيت در حق اين جاهل گويا گفته شده است :


اَتَيْتَ بُيوتاً لَمْ تَنَل مِنْ ظُهُورِهاوَاَبْوَابُها عَن قَرع مِثْلِكَ سُدَّتِ
پس داعى كه نظرش به حديث و خبر است عرض مى‏كند : به مفاد «اَوّلُ ما خَلَق اللّه‏ُ نُورُ نَبيِّكَ يا جابِرُ» ^۴ در اول ايجاد و ابداع يك وجود به فضاء شهود آمد و تمام كثرات عقليّه وحسيّه مُنجّماً و مرتّباً از مشيت اوليّه خلعت ^۵ هستى پوشيدند ، پس به همان ترتيبى كه در عالم نخست اظهار فرمود خلاصه‏اى از بنى‏آدم و اهل عالم را در اين عالم حس و شهادت نيز ظاهر كرد ، يعنى نور حضرت ولايت از نور حضرت نبوى و نور حضرت صدّيقه طاهره از اين دو نور و نور حسن و حسين از نور طاهره زُهره زهراء هويدا گرديد ، در اين عالم هم به اين تدريج و ترتيب قدم به عرصه عالم تكوين نهادند ، و ائمّه هدى عليهم‏السلامهم از انوار خمسه منشعب و اولاد و ذرارى ايشان مانند موالى و دوستانشان به همان ترتيب اوليّه باعث صفا و جلاء اين عالم شدند .