223
روح و ريحان ج2

نبوده بلكه نمى توانستند ممانعت نمايند از آن كه رؤساء از علماء عامه و سنّت از تلاميذ حضور حق منظور آن جناب عليه السلام بودند و براى رواج و رونقى كه در علم و تعليم بوده رواة و مقرّرين و ناقلين احكام و احاديث بسيار شده بودند تا آن كه ششصد نفر از مشايخ در مسجد كوفه نشستند و در هر روز از لسان معجز بيان آن بزرگوار نقل احاديث مى نمودند .
پس تفريق اين حوزه از علم با اختلاط مخالف و مؤالف عامه و خاصه داخل و خارج امرى صعب بود ، خصوص وقتى كه بقضاء اللّه دولت بنى اميه منقرض گرديد و ابتداء دولت بنى عباس شد و هنوز قوامى نداشت و مردم هم در كمال تزلزل .
پس اين احاديث كثيره و اخبار وفيره به توسط راويان بسيار از اخيار و غيرهم در كتب شيعه و سنى نشر يافت .
بناءً على هذا ، چند چيز باعث نشر مذهب حق شد يكى كثرت و طول عمر آن جناب و يكى تزلزل دولت امويه و مردن هر يك از ايشان به فاصله اندك و يكى انقراض دولتشان بالكليه و يكى كثرت و هجوم علماء و اعيان از شيعيان و سنيان و تأسيس اصول اربعه و تصنيف و تدوين كتب عديده كه احصاء آنها غير ممكن .
و خواهى دانست ابن عقده كتابى نوشته است « اسماء الرجال » يعنى : چهار هزار نفر از رواة احاديث حضرت صادق عليه السلام را در آن كتاب جمع نموده ۱ .
پس علوم آل محمد صلى الله عليه و آله در زمان امامين همامين باقرين جعفرين صادقين عليهماالسلامبه توسط جماعتى از اهل علم كه به فاصله و بدون فاصله شنيده بودند منتشر يافت و مردم آگاه و بينا شدند و حقّيّت اين مذهب بتفصيل واضح و لايح گرديد .
و بدين گونه در زمانهاى ائمه طاهرين بر حسب اسباب ظاهره فراهم نيامد .
بلى اختلافات در احاديث مرويه از آن بزرگوار بسيار است لفظاً و معناً ، و اين فقره چون محل ابتلاء اغلب مردمان شده است آن چه به فهم قاصر مى رسد در شرح احاديث

1.رجوع كنيد به : خلاصة الاقوال : ۲۰۴ ، خاتمة المستدرك ۱/۴۴ ، وسائل الشيعة ۳۰/۲۸۹ ، سماء المقال ۲/۱۷۳ .


روح و ريحان ج2
222

مناسب دانستم به فارسى ترجمه نمايم ، يعنى : مى گويم براى آنان كه رفته اند تا جنازه آن بزرگوار را بر گردنها و كتفهاى خودشان بردارند آيا مى دانند جنازه كيست اين كوه بزرگى است كه با كمال رفعت بزير آمده و مى خواهند خاك بر قبر وى بريزند ، سزاوار است خاك بر فرق عالم ريخته شود ، اى صادق پسر دو صادق قسم مى خورم به پدران پاكان تو كه قسم راست است و خداوند كه صاحب عرش اعظم است قسم خورده است كه شماها دوازده ستاره درخشنده مى باشيد و از همه خلق در ايجاد پيشى گرفتيد و همين طور در علم ازلى الهى گذشته بود .
ملاحظه نمائيد كه مخالفين چگونه در مدح و فضل آن امام مبين و آباء مكرمين آن جناب اذعان نمودند .

در بيان مذهب جعفرى و جهت اينكه به آن بزرگوار منتسب است

بدان در السنه خاص و عام مشهور است كه گويند : مذهب جعفرى . كسى از داعى نادان سؤال كرد : چرا مذهب جعفرى گويند ؟ آن چه با ملاحظه اجمال به نظر مى رسد مى نويسد :
اولاً سن شريف حضرت صادق عليه السلام از تمام ائمه طاهرين عليهم السلام بيشتر بوده و از اين جهت آن بزرگوار را شيخ الائمه خوانند و براى طول عمرى كه آن جناب داشتند ادراك زمانهاى خلفاى جور را به نحوى كه اشاره نمودم بيشتر نمودند و هلاكت و موت هر يك از ايشان موجب توجه قلوب مردمان مى شد به ايشان .
پس آن جناب بر حسب تزلزل دولة امويّه بقدر مقدور بكافّه رعايا و قاطبه انام تعليم مسائل حلال و حرام و فضائل ائمه طاهرين عليهم السلامو اجداد مكرمين خود را مى فرمودند و در اين مدت متمادى اهالى بلدان بعيده و قريبه از علوم غريبه و احكام شرعيّه و احاديث نبويه صلى الله عليه و آله شدّ رحال كرده مى آمدند و آشكارا منتفع مى شدند و منعى هم از خلفاء جور

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 78038
صفحه از 447
پرینت  ارسال به