حضرت عبدالعظيم عليه السلام جهت اختلاف و چاره و علاج هر يك را بحول اللّه از كتاب و سنت زحمت مى دهد إن شاء اللّه تعالى .
در اشعار حضرت صادق عليه السلام است
و از اشعار انشائيه و انشاديه آن بزرگوار بسيار در كتب اخبار يافته ام و مجموعه اى فراهم كرده ام ، از آن جمله به سفيان ثورى فرمودند در فساد زمان و تغيير احوال اخوان :
ذهب الوَفاءُ ذِهاب أمسِ الذاهِبِوالناسُ بَين مُخاتِلٍ وَمُوارِبِ
يفشُونَ۱بَينَهُمُ المَوَدَّةَ والصّفاوَقُلوبُهُمْ مَحشُوَّةٌ بعَقارِبِ۲
يعنى : وفاء مانند شب گذشته رفت و مردم با يكديگر خدعه و حيله مى نمايند افشاء و اظهار دوستى و صفا كنند اما درونشان از عقربها پر است .
و در كتاب « امالى » ۳ مرحوم شيخ منقول است : از هر مجلسى كه آن جناب بر مى خواست مى فرمود :
لكُلِّ أُناسٍ دَولَةٌ يَنظُرونها۴وَدَولَتُنا فى آخر الدَّهرِ تَظهَرُ
يعنى : هر طايفه از مردمان را دولتى است اما دولت ما در آخر روزگار پديدار مى شود .
و در فوت اسماعيل فرزند ارشدش به شعر ابى خراش هذلى تمثل جست و فرمود :
ولا تَحسَبى انى تَناسَيتُ عَهدَهُولكِنّ صَبرى يا امام جَميل۵
و در تذكر موت فرمود :
اعمَلْ بِلا مَهلٍ فانَّكَ مَيِّتٌواختَر لِنَفْسِكَ ايُّها الانسانا۶
فكأنَّ ما قَد كانَ لَم يَك اذ مَضىفكأنَّ ما هُوَ كائنٌ قد كانا۷
و أيضاً آن جناب عليه السلام تمثل جستند :
تعصى الالهَ وَانتَ تُظْهِر حُبَّهُهذا محال فى الفِعالِ بَديعُ
لَو كانَ حُبُّكَ صادِقاً لأطَعتَهُإنّ المُحبَّ لِمَنْ يُحِبُّ مُطيعُ۸
اما فرزندان آن سيد اِنس و جان از ده تن علاوه نبودند : حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلامو اسماعيل اعرج [و] على و عبداللّه و اسحاق و محمد و فاطمه و ام فروه [و] عباس و يحيى .
و عقب آن بزرگوار از چهار تن بماند :
حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام و اسماعيل كه اكبر اولاد آن جناب بود و اسماعيليه منسوب به وى اند و او را قائم دانند ، و على بن جعفر عريضى كه كوچكترين فرزندان آن بزرگوار بود و حالت او مشروحاً بيايد ، و اسحاق مؤتمن .
و بعضى محمد بن جعفر را ذى نسل مى دانند ، و حمد اللّه مستوفى گفته است : وى در جرجان وفات كرد ، و او را حكايات بسيار است ، و بنو الوارث كه سلسله اى از ساداتند در رى از اعقاب محمد و حسن و حسين فرزندان اسحاق مؤتمن اند .
1.در عدد القويه : يغشون . هر دو لفظ صحيح بنظر مى رسد ، ولى لفظ فوق اظهر بنظر مى رسد .
2.العدد القوية : ۱۵۳ ، بحارالانوار ۴۷/۶۱ ح ۱۱۶ ، نهج السعادة ، محمودى ۸/۴۹ .
3.امالى شيخ صدوق : ۵۷۸ ح ۷۹۱ ، بحارالانوار ۵۱/۱۴۳ ح ۳ ، روضة الواعظين : ۲۱۲ .
4.در امالى : يرقبونها .
5.امالى شيخ صدوق : ۳۰۹ ح ۳۵۶ ، اين اشعار را ابو خراش هذلى در مرثيه برادرش گفته است ، نيز رجوع كنيد به : اكمال الدين : ۷۴ ، روضة الواعظين : ۴۴۴ .
6.در امالى : الانسانُ .
7.در امالى : كانُ ، رجوع كنيد به : امالى شيخ صدوق : ۵۷۸ ح ۷۹۳ ، بحار ۷۱/۱۷۲ ح ۳ و ص ۲۶۵ ح ۷ ، روضة الواعظين : ۴۹۱ .
8.امالى شيخ صدوق : ۵۷۸ ح ۷۹۰ ، بحار ۶۷/۱۵ ح ۳ ، ابن عساكر در تاريخ مدينة دمشق ۳۲/۴۶۹ اين اشعار را به عبداللّه بن مبارك نسبت داده كه بنا بر تصريح همو در تاريخ دمشق ۲۹/۲۱۹ متوفاى سال ۱۸۲ مى باشد ، و حال آنكه حضرت صادق عليه السلام در گذشته سال ۱۴۸ مى باشد ، فتدبر .
