من عرض مى كنم : مراد از روح القدس ۱ جبرئيل است كه ملازم انبياء و ائمه دين بود ، و « صاقوره » ظاهراً قحف است كه كاسه بالاى سر باشد ۲ و در صورتى كه جنان بستانهاى بهشت باشد حدائق تسميه حالّ است به اسم محل ، يعنى : مراد از حدائق اشجار مُلتفّه اوست ، و گويا مقصود از « جنان صاقوره » اعلى عليّين و حظيرة القدس از عرش برين است كه آن مانند سقفى است براى اهل جنان ، و آن مقام حضرت خاتم پيغمبران صلى الله عليه و آلهاست كه از تمام عالم اجرام و اجسام و از هشت بهشت برتر و بالاتر است ، و كسى به آن مقام نرسيد و نمى رسد مگر جبرئيل امين كه در سدرة المنتهى در زير عرش با نهايت مكانت مكين است ، پس بر حسب مجاورت و دعوت حضرت رسالت صلى الله عليه و آلهاز شمار معارف و حقايق شجره محمديّه صلى الله عليه و آلهبه قدر استعداد و فطرت جسمانيّه ملكيّه خود اجتناء كرده به ذائقه جان خود داد .
بعبارة اخرى : اول كسى كه در عالم اعلى از ميوه هاى دست نخورده و نچيده باغ ما چشيد روح الامين بود ، پس هر آنچه جبرئيل داشت از ثمرات جنيّه شجره طيّبه احمديّه و فروع زكيّه فاطميّه بود ، و از اين جهت در ملازمت خدمت ايشان بر همگنان فخر مى فرمود .
و اگر « جنان » قلب مصفّى آن بزرگوار باشد و مراد از « حدائق باكوره » ميوه هاى معارف نبويّه صلى الله عليه و آله استبعادى نتوان كرد ؛ از آنكه جبرئيل قرآن را بر دل پاك پيغمبر صلى الله عليه و آلهنازل
1.« وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ » [بقره : ۸۷] بضمّتين واسكان ثانى جبرئيل امين است و روح القدس در حديث خمسة ارواح بنا بر قولى جز اوست و اگر هر دو به يك اسم موسوم و متّحد باشند شايد . ( حاشيه مؤلف رحمه الله ) .
مراد از حديث « خمسة ارواح » روايتى است كه مرحوم كلينى در كافى ۱/۲۷۱ ح ۱ و ديگران نقل كرده اند از جابر جعفى از امام صادق عليه السلام ، و در ضمن آن چنين آمده : « جعل فيهم خمسة أرواح أيدهم بروح القدس فبه عرفوا الأشياء ، وأيدهم بروح الايمان فبه خافوا اللّه عزوجل . . » .
2.عبارت تاج العروس ۳/۳۳۹ درباره صاقوره چنين است : والصاقورة باطن القحف المشرف على الدماغ كأنه قعر قصعة ، وفى التهذيب : هو الصاقور ، وصاقورة والصاقورة اسم السماء الثالثة .