361
روح و ريحان ج2

البته ائمه اطهار عليهم السلام حكم اللّه را نمى توانند تغيير دهند .
دوّم : حكمى است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله عموماً او خصوصاً اثباتاً او نفياً فرموده است و خداوند امضاء داشته است ، البته خلاف اين حكم را نمى نمايند و تغيير آن محال است .
سوم : قضيّه اى است كه از خدا و رسول صلى الله عليه و آله حكمى وارد نشده است ايجاباً وسلباً ، در اين قسم هر آنچه ائمه عليهم السلام حكم نمايند حكم اللّه و حكم الرسول صلى الله عليه و آله است و خداوند آن حكم را امضاء مى دارد .
و در كتاب مُستطاب « كافى » 1 مرويست : « خداوند بر اين امّت ده ركعت نماز فرض فرمود دو ركعت دو ركعت ، حضرت رسول صلى الله عليه و آله هفت ركعت اضافه نمود و شش ركعت از مسافرين ساقط كرد « لانّه نبّى الرّحمة وفى 2 السفر رحمة » و خداوند امضاء و اجازه فرمود .
همين قسم تحديد ديات و صيام ثلاثه ايام در هر ماه و تعيين نوافل و تحريم هر مسكر .
و در كتاب « كافى » 3 مرويست ايضاً : « ان اللّه ادّب نبيّه ثمّ فوّض إليه امر الدنيا والامة ليَسُوسَ 4 عباده فقال : « مَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا » 5 » .
امّا تفويض احكام بر حسب بيان سابق از اين حديث به ائمه طاهرين عليهم السلامواضح است ، و قال الصّادق عليه السلام : « وضع رسول اللّه صلى الله عليه و آله دية العين و دية النّفس وحرّم النبيّذ وكلّ مسكر »
. فقال له رجل : وضع رسول اللّه صلى الله عليه و آله من غير ان يكون جاء فيه شى ء ؟ ! قال عليه السلام : « نعم ليعلم من

1.رجوع كنيد به : كافى ۱/۲۶۶ ح ۴ ، ۳/۲۷۲ ح ۲ و ۲۷۳ ح ۷ و۳/۴۸۷ ح ۲ با مضامين مختلف ، مجموع احاديثى كه مرحوم كلينى در باب التفويض الى رسول اللّه صلى الله عليه و آلهوالى الأئمة عليهم السلام فى امر الدين (۱/۲۶۵) مرقوم فرموده قابل ملاحظه است .

2.در چاپ سنگى : بى، عبارت در متون حديثى يافت نشد .

3.كافى ۱/۲۶۶ ح ۴ .

4.انتم ساسة العباد . وفى الحديث : « كان بنواسرائيل تسوسهم انبياؤهم » . مراد رياست و توليت امور رعيّت است . مجمع . ( حاشيه مؤلف رحمه الله ) . رجوع شود به : مجمع البحرين ۲/۴۵۳ ماده ( سوس ) .

5.حشر : ۷ .


روح و ريحان ج2
360

و حديث وقعه جمل كه مرويست از قَتلى كه گفتند : قَتَلنى علىٌّ ، وجَرَحنى علىٌّ ، اَسرَنى علىٌّ ، رمانى علىٌّ ، هزمنى علىٌّ ۱ و اخبار معراج ، و خبر بساط ۲ ، و حضور هر يك از ائمه بر بالين اموات از كتب معتبره نزديك به قطع است ، بلكه مجال انكار نيست و از اخبار آحاد نتوان شمرد .

در كيفيت تفويض امور در دنيا و آخرت و احكام به ائمه انام و تحقيق آن

بيست و ششم : خداوند به ائمه اطياب عليهم السلام اختيار احكام را تفويض داشت .
و تفويض بر سه قسم است :
يكى : در امر رزق و خلق و احياء و اماتت است ، اين مذهب باطل و بر خلاف حق است و كسانى كه اعتقاد به اين مذهب سخيف نمايند از غلات و طغات و خارجين از مذهب جعفرى عليه السلام و ملّت محمدى صلى الله عليه و آله مى باشند .
دوّم : تفويض امور اخرويّه است از حساب و كتاب ، ادخال در جنّت و نار و امثال آنها ، اين قسم از اخبار ظاهر است لكن اختيار را از خداوند سبحان در دنيا و آخرت نمى توان سلب نمود ، و كمال مقام ائمه انام عليهم السلام شفاعت و وساطت ايشان است با علوّ درجات خاصّه .
سوم : تفويض در احكام است ، و آن سه قسم است ايضاً :
اوّل : حكمى است كه خداوند به طريق عموم يا خصوص از نفى و اثبات فرموده است ،

1.روايت مفصلى است و آنرا ابن ابى جمهور احسائى در « المجِلى » : ۴۱۰ نقل كرده و به نقل ازدى در كتاب الامام على عليه السلام ، همدانى : ۶۰۴ مذكور است ، نيز بنگريد به : الانوار العلوية ، نقدى : ۱۷۸ .

2.خبرى است متضمن اينكه باد جماعتى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله را بر بساطى به سوى اصحاب كهف برد ، اصحاب بر آنها سلام كردند و جوابى نشنيدند مگر جواب سلام اميرالمؤمنين عليه السلام را و حضرت با آنها گفتگو كرد ، بنگريد به : العمدة : ۳۷۳ ح ۷۳۲ و ۷۳۳ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 93815
صفحه از 447
پرینت  ارسال به