در معراج عقلانى حضرت ختمى مآب صلى الله عليه و آله است

امّا معراج عقلانى نورانى آن بزرگوار منتهى اليه سيرش موجب تحيّر عقول است يعنى : إذا انتهى الكلام الى اللّه فانتهوا فلن يزيد غير التحيّر .
و در اين معراج آن عقل اوّل داخل سرادقات جلال گرديد ، و براى آن جناب رفع استار بهائيّه و جماليّه شد و رسيد به جائى كه بين او و خدايش احدى حاجز نبود حتّى نفس شريف و ذات رفيع وى ، و عبارت وى اين است : ثمّ ترقّى بعقله النوّرى ونوره العقلى ودخل سرادقات الجلال ورفع استار البهاء والجمال الى ان وصل الى حدّ لم يكن بينه وبين ربّه احد حتّى نفسه الشّريف وذاته الرّفيعة .
و از تعبيرات مليحه كه فرموده است در عروج جسمانى تعبير و تقرير به لفظ « سرى » كرده ؛ از آنكه سير اختصاص به حركت كردن در آخر شب يا در تمام شب عموماً دارد ، و اين بيان را اقتباس از آيه كريمه « سُبْحَانَ الَّذِى أَسْرَى »^۱ نمود ، و متعلّق سير بر حسب

الحُجُب وَبَلَغَ قِمَّةَ المُزَاحِ ¹ الى اَن صار اِماماً لصفوف الارواح النوريّة . . » الى آخره .
و فقره دعاء ندبه « و عرجتَ بِروُحهِ اِلى سَمائِكَ » ² اشاره است به همين معراج .



محمد كه سلطان اين مهد بودزچندين خليفه وليعهد بود
سر نافه در بيت اقصى گشادزناف زمين سر به اقصى نهاد
دل از كار نُه حجره پرداختهبه نه حجره آسمان ساخته
برون جسته از گنبد چاربندفرس راند بر هفت چرخ بلند