53
روح و ريحان ج2

مخفى نماند از بيان حديث در ابتداء ورود حضرت عبدالعظيم بر امام عليه السلام معلوم است آن بزرگوار چقدر از وى احترام فرمود و به كنيه اش در مقام تعظيم و تجليل خواند و فرمود : « تو دوست ما هستى » از آنكه براى « ولى » معانى عديده است ، و در اين مورد دوستى مراد است .

در معنى كلمه «مرحبا»

و أيضاً به حضرت عبدالعظيم فرمودند « مرحبا بك » و اين كلمه مشتق از « رحب » است بر وزن كرم به معنى توسعه است ۱ ، و در زمان قبل براى استيناس اعراب استعمال مى كردند ، سيما كسى كه بر كسى وارد مى شد مثل تحيّات اهل جاهليت كه « مساء الخير » و « صباح الخير » و « انعم صباحك » و « انعم مساءَك » و « أنعِم صباحاً » ۲ به يكديگر مى گفتند ، و تمام آنهابه تحيّت خاصه كه سلام كردن است منسوخ شد ، و آيه « وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا »۳ مؤيّد مراد است .
اما كلمه « مرحبا » در كتاب « اصول كافى » منصوص است : « دو برادر مؤمن به يكديگر مى رسند مرحبا بگويند » ۴ و آن دعائى است در توسعه احوال هر يك از اخوين بر ديگرى ، و عمل ائمه عليهم السلام بر اين بوده است .
و در حين تحرير به خاطرم آمد وقتى كه ابو يعقوب يوسف بن محمد بن زياد و ابو الحسن على بن محمد بن سيّار كه از كبار شيعه اماميه بوده اند و پدران ايشان هم امامى

1.رجوع كنيد به : العين خليل ۳/۲۱۵ لسان العرب ۱/۴۱۳ ، مجمع البحرين ۲/۶۸ .

2.همچنين صيغه هاى « أنْعَمَ اللّه ُ عليك » و « انعمَ اللّه ُ صباحَك » نيز وارد شده است . رجوع كنيد به : لسان العرب ۱۲/۵۸۱ ( نعم ) ، صحاح جوهرى ۵/۲۰۴۳ .

3.نساء : ۸۶ .

4.در باب إلطاف المؤمن واكرامه از كافى ۲/۲۰۶ ح ۲ از امام صادق عليه السلامچنين نقل شده است : « من قال لأخيه المؤمن مرحباً كتب اللّه تعالى له مرحباً الى يوم القيامة » روايتى كه مؤلف نقل فرموده در كافى نيافتم .


روح و ريحان ج2
52

امّا ورّاق لقب چند نفر است : يكى جعفر ورّاق ۱ .
و ديگر جعفر بن جعفر ورّاق .
و ديگرى ابو طاهر محمد بن تسنيم حضرمى كوفى است كه بدون واسطه از امام عليه السلامروايت نكرده است ۲ .
و ديگرى محمد بن هارون مكنّى به أبو عيسى أيضاً مشهور به ورّاق است ، و له كتاب « الامامة » وكتاب « السقيفة » وكتاب « الحكم على سورة لم يكن » و كتاب « اختلاف الشيعة » و « المقالات » ۳ .
و ديگرى على بن عبداللّه مشهور به ورّاق است ۴ .
و در اين حديث مراد على بن عبداللّه است كه با على بن احمد دقّاق روايت كرده اند ، و معنى ورّاق كما فى « المجمع » ۵ كسى است درهم بسيار داشته باشد از آنكه وَرِق بفتح واو وكسر راء نقره و درهم مضروب است ، و جماعتى از رُواة اخبار بدين لقب موصوف معروف شدند .
اما صوفى محمد بن هارون است ۶ .
و رويانى عبيداللّه بن موسى است كه كنيه اش ابو تراب است .
و در شرح احاديث آتيه مفصّلاً از حسن حال ايشان زحمت مى دهد .

1.رجال الطوسى : ۴۲۰ ش ۶۰۶۴ .

2.رجال نجاشى : ۳۳۰ ش ۸۹۲ .

3.رجال نجاشى : ۳۷۲ ش ۱۰۱۶ .

4.و نيز محمد بن ابراهيم وراق . رجوع شود به : رجال شيخ طوسى : ۴۴۰ ش ۶۲۸۳ . مرحوم علامه نيز در خلاصة الاقوال : ۱۸۱ از هلال بن ابراهيم ابوالفتح وراق نام برده و در صفحه ۲۲۲ از ربيع بن زكريا وراق ، و در صفحه ۲۶۴ از يحيى بن عباس وراق .

5.مجمع البحرين ۵/۲۴۶ : الورّاق : كثير الدراهم . نيز رجوع كنيد به : لسان العرب ۱۰/۳۷۴ .

6.قدماى رجاليين متذكر شرح حال وى نشده اند ولى در اسانيد مرحوم صدوق بى شمار وارد شده است .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج2
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 93103
صفحه از 447
پرینت  ارسال به