اجازات آقا حسين و آقا جمال خوانساري - صفحه 150

آقا جمال، آثار سودمندى در علوم حديث از خود به جاى گذاشت، از جمله «ترجمه مفتاح الفلاح» و «ترجمه و شرح غرر الحكم».
وى از پدرش اجازه روايت داشته؛ ۱ همچنين گفته شده كه از ملاّ محمّد تقى مجلسى اجازه نقل حديث دريافت كرده است؛ ۲ بلكه روايت آقا جمال از علاّمه محمد باقر مجلسى نيز ادعا شده است. ۳

شاگردان و اجازه گيرندگان از آقا جمال خوانسارى

چنانكه گفته شد، آقا جمال در زمان خود رياست حوزه تدريس اصفهان را به عهده داشت و از مدرّسان طراز اوّل شمرده مى شد. بنابراين، شاگردان بسيارى را تربيت كرده است. از جمله شاگردان وى، اين دانشمندان را مى توان نام برد:
1ـ مير محمد ابراهيم بن محمّد معصوم حسينى قزوينى (م 1149ق). قزوينى در «تتميم أمل الآمل»، او را از جمله اساتيد خود معرّفى كرده و گفته است:
له حاشية على كتاب «آيات الأحكام» للعلاّمة الاردبيلى مبسوطة جدّا، عرض قطعة منها على أستاده العلاّمة جمال [الدين] محمد الخوانساري ـ رحمه اللّه ـ فاستحسنها وكتب على ظهرها ما يتضمّن من مدح المؤلّف والمؤلّف…. ۴
نام كتاب حسينى قزوينى «تحصيل الاطمينان فى تحصيل مطالب زبدة البيان» است و آقا جمال، تقريظ مذكور را در جمادى الثانى سال 1117ق، براى وى نگاشته است. نسخه اى از اين كتاب، در كتابخانه ميرحسيناى قزوينى موجود است. ۵

1.روضات الجنات (چاپ سنگى)، ص۱۵۶و ۱۹۵ .

2.قصص العلماء، ص۲۶۵؛ لؤلؤة البحرين، ص۹۰. در اينكه آقا جمال بلاواسطه از ملاّ محمد تقى مجلسى روايت كرده باشد، ترديد است.

3.روضات الجنّات (چاپ سنگى)، ص۱۲۵ .

4.تتميم أمل الآمل، ص۵۳ و۵۴؛ طبقات أعلام الشيعة (قرن۱۲)، ص۱۵؛ الذريعة، ج۳، ص۳۹۶

5.نشريه نسخه هاى خطى، دفتر ششم، ص ۳۳۸ .

صفحه از 153