تاريخ تحرير نسخه كتابخانه مسجد اعظم كه جلد پنجم كتاب است, 1108 است و شايد تاريخ تأليف آن و يا تأليف چهار جزء قبلى, پيش از 1108ق, باشد كه نياز به بررسى بيشتر دارد. ۱
آيا مؤلفان اين شرحها از شرح ملاّصدرا استفاده كرده اند؟
از شرحهاى ياد شده, شرح علامه مجلسى و شرح ملاّصالح و «وافى» و شرح فارسى ملاّخليل كه چاپ شده و نيز نسخه خطّى شرح ميرزا رفيع الدين نايينى و شرح شيخ على (نواده شهيدثانى) كه در اختيار اين جانب بود, مورد بررسى قرار گرفته است كه نتيجه آن به شرح ذيل مى آيد:
اوّل. «مرآة العقول» علامه مجلسى
علامه مجلسى در آغاز «مرآة العقول» مى گويد:
به خواست خدا در اين حواشى و شرحها, گفتار برخى افاضل محشيان و فوايدى كه در كلام آنان هست و نيز آنچه از بركات انفاس اساتيد محقّق خود بهره برده ام, بدون آنكه نام آنان را ببرم و يا درصدد بيان اشكال كلام ايشان باشم, ياد مى كنم. ۲
نمونه هايى از استفاده علامه مجلسى در «مرآة العقول» از ساير شرحها ذكر مى شود. مرحوم مجلسى آورده:
قال بعض المحقّقين هذا التنوير الذى أشير به فى الحديث… ۳
در «وافى» عين همين عبارت, آمده است. ۴
1.به فهرست كتابخانه مسجد اعظم و جلد سوم فهرست كتابخانه آية اللّه گلپايگانى, تأليف نگارنده, رجوع شود.
2.مرآة العقول (چاپ سنگى), ج۱, ص۳.
3.همان (چاپ حروفى), ج۲, ص۷۷.
4.الوافى (چاپ جديد), ج۳, ص۱۴۹.
