ديدگاه های حديثی ملاصدرا در «شرح اصول الكافي» - صفحه 29

را بپوشاند, خداوند, در دنيا و آخرت, گناه و عيب او را بپوشاند; و خداوند تا هنگامى كه بنده, برادرش را كمك مى كند, او را كمك خواهد كرد». اين, حديثى است مشتمل بر چهار جمله كه هر يك از آنها به تنهايى شرايطى دارد كه, بسنده كردن بر نقلش جايز است. كلامى مستقل است و آن را يك حديث شمرده, و اين, منافات ندارد كه همان, بخشى از حديث ديگر باشد كه مشتمل بر آن و غير آن است.
و اما دستور امام(ع) درباره خواندن حديثى از اوّل آن و حديثى از وسط آن و حديثى از آخر آن, امرى استحسانى است, نه حتمى. ۱
آنچه را كه صدراى شيرازى در مورد احاديث معصومان(ع) بيان داشته است, مرحوم علامه طباطبايى در اثر گران سنگ خود, الميزان, به شكلى ديگر درباره آيات نورانى قرآن نيز صادق دانسته و چنين فرموده است:
بايد دانست كه اگر آن طور كه بايد و شايد, اخبار ائمه اهل بيت(ع) را در مورد عام و خاص, و مطلق و مقيّد قرآن, دقيقاً مورد مطالعه قرار دهيم, به موارد بسيارى برخواهيم خورد كه از عام آن, يك حكم استفاه مى شود, و از همان عام به ضميمه مُخصّصش حكمى ديگر استفاده مى شود. مثلاً از عام آن در غالب موارد, استحباب, و از خاصّش وجوب, فهميده مى شود. همچنين آن جا كه دليل نهى دارد, از عامّش كراهت, و از خاصّش حرمت; و همچنين از مطلق قرآن, حكمى, و از مقيّدش حكمى ديگر استفاده مى شود و اين خود, يكى از كليد هاى اصلى تفسير در اخبارى است كه از آنها نقل شده و مدار تعداد بى شمارى از احاديث آن بزرگوار ان, بر همين معناست, و با در نظر داشتن آن, شماى خواننده مى توانى در معارف قرآنى دو قاعده استخراج كنى:
اوّل اين كه هر جمله از جملات قرآنى, به تنهايى حقيقتى را مى فهماند, و با هر يك از قيودى كه دارد, از حقيقتى ديگر خبر مى دهد; حقيقتى ثابت ولا يتغير, و

1.ترجمه شرح اصول كافى, ج۲, ص ۲۵۵ ـ ۲۵۷.

صفحه از 37