نقد و بررسي صحيحين - صفحه 5

خدا قائل شده اند و كسانى را كه در اين مسئله تشكيك كرده اند, به عنوان كافر و خدانشناس, متّهم كرده اند. آن دسته از احاديث اهل سنّت كه مسئله رؤيت در آنها وجود دارد, سبب شده است اين بحث پيش بيايد كه: آيا در آخرت, خدا را خواهيم ديد؟ آنها مى گويند: بله. بعد, سؤالاتى مطرح كرده اند كه آيا در آخرت, فقط مسلمانان خدا را مى بينند يا غير مسلمانان, فاسقان و منافقان هم مى توانند؟ جواب داده اند: بله, مى بينند. بعد , اهل سنّت, بحث رؤيت خدا در اين عالم را نيز مطرح كرده اند, كه: آيا خداوند را در اين عالم هم مى توان ديد يا منحصراً در آخرت ديده مى شود؟ مى گويند پيامبر اكرم با اين دو چشمش در معراج, خدا را ديده است و بحث كرده اند حال كه خدا را در آخرت مى توان ديد, آن ديدن , چه طور خواهد بود؟ و گفته اند كه : آيا خدا را در خواب هم مى توان ديد؟ و پاسخ داده اند كه: بله. از علماى بزرگ اهل سنّت, تعدادى را برشمرده اند كه مدّعى هستند خدا را در خواب ديده اند. از جمله علمايى كه اين ادّعا را كرده, آلوسى بغدادى (1217 ـ 1270ق), صاحب يكى از بزرگ ترين تفاسير اهل سنّت است كه در تفسير خود, روح المعانى مى گويد: من سپاسگزارم كه خداوند متعال توفيق داد چهار بار او را در خواب ديدم!
مسئله ديگر درباره توحيد اين است كه احاديث بسيارى در صحيحين بخارى و مسلم درباره خدا نقل شده است كه همه اش درباره تشبيه و تجسّم است و جسم بودن خداوند متعال را ثابت مى كند كه در بالاى عرش نشسته است. شايد براى بسيارى از ما تازگى داشته باشد كه هم مسلمان و معتقد به خداوند بزرگ باشيم و هم خدا را جسم بدانيم. در منابع مهم اهل سنّت (كه الآن صحيحين مورد نظر است), خداوند متعال, مانند يك انسان داراى سر, دست و چشم شناسانده شده است. لذا اينها مجبور شده اند اين احاديث را به دليل كثرت آنها قبول كنند.
درباره «رؤية الله فى المنام» كه اشاره كردم, حتّى متجدّدان از علماى اهل سنّت, مانند شيخ محمد عبده, صاحب المنار, وقتى به مناسبتى به اين مسئله

صفحه از 16